Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
Menu
Zoek

Hoe geef ik mijn eten smaak met kruiden en specerijen?

Gebruik kruiden en specerijen om smaak, geur en kleur aan je gerecht toe te voegen. Vaak voeg je uit gewoonte zout toe, terwijl het voor de smaak niet nodig is. Ook andere smaakmakers met veel zout, zoals bouillonblokjes en sojasaus, kun je prima vervangen door kruiden en specerijen.

Welke kruiden passen bij welk gerecht?

In de tabel hieronder lees je hoe je veelgebruikte kruiden in de keuken kunt gebruiken. Gebruik je verse kruiden? Was verse kruiden altijd onder stromend water voor gebruik. Zeker als je ze rauw eet. Dat advies geven we omdat verse kruiden door mest of vervuild water besmet kunnen zijn met ziekmakers, zoals salmonella en E. coli. Wassen verkleint de kans op een voedselinfectie.

Kruiden gebruiken

Basilicum

  • Gebruik de blaadjes. Voeg basilicum op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
  • Lekker in: mediterrane gerechten, soepen, sauzen en salades.
  • Tip: mozzarella en tomaat met basilicum.

Bieslook

  • Gebruik de hele spriet. De bloemen zijn ook eetbaar. Voeg bieslook op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
  • Lekker in: soepen, salades en bij vis.
  • Tip: ei met bieslook.

Dille 

  • Gebruik de blaadjes en het zaad. Voeg dille op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
  • Lekker in: aardappelgerechten, sauzen en bij vis, komkommer en verse kaas.
  • Tip: zalm met dille.

Koriander

  • Gebruik de blaadjes, de wortels en het rijpe zaad. De blaadjes kun je als garnering gebruiken. Het zaad en de wortels kun je meekoken in gerechten. De smaak van verse koriander is heftig, dus gebruik niet te veel.
  • Lekker in: Aziatische, Indiase en Marokkaanse gerechten. 
  • Tip: curry met koriander.

Maggiplant (Lavas)

  • Gebruik de blaadjes, het zaad, de stengels en de wortels. Kook het blad, de stengels en het zaad mee. Dat geeft veel smaak af aan gerechten. De wortel gebruik je als knolselderij of geraspt door salades. 
  • Lekker in: bouillons, soepen, sauzen en ovenschotels. 
  • Tip: stoofschotel met maggiplant.

Munt

  • Gebruik de blaadjes. Verse munt is het meest smaakvol. Kook de blaadjes niet mee, maar voeg ze bijvoorbeeld toe als garnering. 
  • Lekker in: salades, thee en bij peultjes, worteltjes, fruit en nieuwe aardappelen.
  • Tip: komkommer en citroen met munt.

Oregano (Marjoraan)

  • Gebruik de blaadjes. Voeg oregano op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
  • Lekker in: mediterrane gerechten, tomatensaus, gehakt en gegrild vlees.
  • Tip: pizza met oregano.

Peterselie

  • Gebruik het blad en de wortel. Voeg peterselie op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren. 
  • Lekker in: pasta, stoofgerechten, worteltjes, soepen, sauzen en omeletten.
  • Tip: mosselen en peterselie.

Rozemarijn

  • Gebruik de naaldjes. Je kunt in bepaalde gerechten ook de hele tak toevoegen en die er na het koken uit halen. Voeg rozemarijn zo snel mogelijk toe aan een gerecht. Door het lang mee te koken, geeft het de meeste smaak af.
  • Lekker in: stoofgerechten en mediterrane gerechten.
  • Tip: gebakken aardappels met rozemarijn.

Salie

  • Gebruik de blaadjes. Salie smaakt het beste als je het op het laatste moment aan een gerecht toevoegt. Gebruik niet te veel, want de smaak is krachtig.
  • Lekker in: sauzen, salades, vlees en gevogelte.
  • Tip: pompoen met salie.

Selderij

  • Gebruik de blaadjes. Laat selderij niet te lang mee koken, anders wordt de smaak al snel te overheersend.
  • Lekker in: bouillons, soepen en stoofgerechten.
  • Tip: erwtensoep met selderij.

Tijm

  • Gebruik de blaadjes en topjes. Voeg tijm zo snel mogelijk toe aan een gerecht. Door het lang mee te koken, geeft het de meeste smaak af.
  • Lekker in: bouillons, soepen en stoofgerechten.
  • Tip: courgette met tijm.
sluiten
Welke specerijen passen bij welk gerecht?

In de tabel hieronder lees je hoe je veelgebruikte specerijen kunt gebruiken in de keuken.

Specerijen gebruiken

Cayennepeper

  • Scherp van smaak, met name de zaadlijsten en pitjes. Verkrijgbaar als peul of poeder. Hoe lichter het poeder, hoe scherper het is. Gebruikt in mengsels zoals chilipoeder, cajunkruiden of ras el hanout.
  • Lekker in: Mexicaanse gerechten, kipgerechten, chutney, bonenschotels en gehakt.
  • Tip: chili con/sin carne met chilipoeder.

Gember (djahé)

  • Jonge gember heeft een hele dunne schil en is licht roze van kleur. De tweede oogst levert gember met een dikkere schil en sterkere smaak. Deze gember vind je meestal in de winkel. Ook verkocht als poeder, gekonfijt in siroop en ingelegd in azijn.
  • Lekker in: stoofschotels, rijst- en kipgerechten, curry, thee en koek en gebak.
  • Tip: sushi met ingelegde gember.

Kaneel

  • Verkrijgbaar in poedervorm en in staafjes.
  • Lekker in: kipgerechten, appelmoes en koek en gebak.
  • Tip: havermout met appel en kaneel.

Komijn (djinten)

  • Komijnzaad wordt meestal eerst in een droge pan geroosterd voor een extra nootachtige smaak. Gebruikt in het specerijenmengsel garam masala.
  • Lekker in: chili con/sin carne, curry, couscous, kip tandoori en komijnekaas.
  • Tip: curry met komijn.

Korianderzaad (ketoembar)

  • Overheersende smaak, wees daarom voorzichtig met het toevoegen in gerechten. Gemalen korianderzaad zit in kerrie, currymengsels, worstkruiden, koekkruiden.
  • Lekker in: Aziatische gerechten, varkensvlees- of visgerechten en koek en gebak.
  • Tip: wortelsoep met koriander.

Kruidnagel

  • Ongemalen kruidnagel kook je mee in het gerecht en haal je er voor het eten weer uit. Gemalen kruidnagel wordt gebruikt in mengsels zoals koekkruiden, Chinees vijfkruidenpoeder, currypasta en ras el hanout.
  • Lekker in: rode kool, rode bietjes, wildgerechten, hachee, curry en koek en gebak.
  • Tip: stoofpotje met kruidnagel.

Nootmuskaat

  • Sterke smaak, dus je hoeft niet veel te gebruiken. De smaak blijft het beste behouden als je het na de bereiding van het eten toevoegt.
  • Lekker in: bechamel- of kaassaus, aardappelpuree, bloemkool, spruitjes, asperges en koek en gebak.
  • Tip: sperziebonen met nootmuskaat.

Paprikapoeder

  • Kan heel pittig zijn. Dit hangt af van de gebruikte soorten en van de hoeveelheid mee gemalen zaadlijsten en pitjes.
  • Lekker in: Mexicaanse gerechten, sauzen, soepen en kip-, vlees- en visgerechten.
  • Tip: goulash met paprikapoeder.

Peper

  • Verkrijgbaar als poeder of als korrels om zelf te vermalen in een pepermolen.
  • Lekker in: bijna alles, waaronder aardappelen, vlees- vis en kipgerechten en allerlei groente.

Spaanse peper

  • Verkrijgbaar als poeder of vers. Er zijn veel soorten, waardoor de scherpte sterk kan variëren.
  • Lekker in: pasta, stoofschotels en vleesgerechten.
  • Tip: pasta met tomatensaus en Spaanse peper.

sluiten
Zelf kruidenmixen maken
Tips om je eten smaak te geven zonder zout
  • Kook aardappelen en groente in een bodempje water met een deksel op de pan. Zo hoef je geen of maar weinig kookvocht met daarin smaakstoffen weg te gooien.
  • Roerbak, grill of stoom je groente. Breng ze op smaak met knoflook, gember, chili, geraspte citroenschil en citroensap.
  • Fruit ui, rozemarijn, tijm en knoflook mee bij het bakken van vlees of kip. Of voeg stukjes tomaat, gesneden of gedroogde paddenstoelen, een stukje sinaasappel- of citroenschil toe.
  • Bij vis kun je smaakmakers als dille, knoflook, peper, oregano en citroensap gebruiken.

Waarom minder zout eten?

sluiten
Hoe bewaar ik kruiden en specerijen?

Gedroogde kruiden en specerijen

Gedroogde kruiden en specerijen bewaar je op een koele, droge en donkere plek. Zo blijft de smaak het langste goed. 

Verse kruiden

1. In de koelkast

Verse kruiden bewaar je in de koelkast, daar zijn ze nog een paar dagen houdbaar. Wikkel ze in een vochtig keukenpapiertje of in een vochtige theedoek. 

2. In de vriezer

Peterselie, munt en bieslook kun je invriezen. De kruiden zijn ongeveer 12 maanden houdbaar in de vriezer. Daarna verliezen ze een groot deel van hun smaak en geur.

Zo vries je de kruiden in:
1. Was de kruiden.
2. Dep ze droog met keukenpapier of een schone theedoek.
3. Snijd de kruiden fijn of grof.
4. Verpak ze in kleine porties in boterhamzakjes of doe de kruiden met wat water in een ijsblokjeshouder.
5. Vries ze zo snel mogelijk in.

3. Drogen

Kruiden met stevige blaadjes, zoals oregano, rozemarijn, munt, salie en tijm zijn geschikt om te drogen. Gedroogde kruiden behouden meer van hun smaak dan ingevroren kruiden. Zelf gedroogde kruiden zijn ongeveer negen tot 12 maanden houdbaar. Daarna verliezen de kruiden een groot deel van hun smaak en geur.

Zo droog je kruiden in ongeveer 2 weken:
1. Leg de blaadjes op een schone en droge theedoek.
2. Keer ze regelmatig om.
3. Als je ze kunt verkruimelen, zijn ze droog genoeg.
4. Doe de kruiden in goed afsluitbare potjes en bewaar ze op een droge en donkere plek.

Drogen kan ook op een stuk keukenpapier in de magnetron. Een gemiddelde tijd is 4 minuten op 650 Watt.
 
sluiten
Kan het gebruik van te veel kruiden en specerijen schadelijk zijn voor de gezondheid?

Normaal gebruik van kruiden en specerijen is niet schadelijk voor de gezondheid. Normaal gebruik betekent dat je het gebruikt om je eten op smaak te brengen. Gebruik liever niet langere tijd achter elkaar elke dag veel van dezelfde kruiden en specerijen. Dat komt doordat er in sommige kruiden en specerijen plantengifstoffen zitten.

Gevarieerd eten en drinken voorkomt dat je per ongeluk elke dag een beetje van dezelfde schadelijke stof binnenkrijgt.

sluiten
Wat is het verschil tussen kruiden en specerijen?

Kruiden komen vooral van kruidachtige planten (een botanische indeling) en groeien in een gematigd klimaat. Meestal worden de verse bladeren gebruikt. Voorbeelden van kruiden zijn peterselie, selderij, lavas en basilicum. Ook worden vruchten en zaden gebruikt, denk aan karwijzaad, mosterdzaad en jeneverbes. Kruiden zijn soms vers te koop als plant en zelf te kweken.

Specerijen zijn aromatische of scherp smakende gedroogde delen van planten. Specerijen zijn afkomstig uit landen met een tropisch klimaat. Specerijen van wortel zijn onder andere gember en kurkuma (geelwortel). Specerijen van vruchten en bloemen onder andere kruidnagel, nootmuskaat, peper, paprika en vanille. Van schors wordt kaneel gemaakt. 

sluiten

Maak je eigen kruidenmix zonder zout

Kant-en-klare kruidenmixen uit de winkel bevatten vaak veel zout. Maak je kruidenmixen daarom makkelijk zelf zonder zout. Dat is gezonder én vaak ook goedkoper. Denk aan zelfgemaakte kruidenmengsels voor nasi of shoarma, maar ook een smaakvolle Italiaanse of oosterse kruidenmix.

Wereldse kruidenmixen

Amerikaanse cajunkruiden

Dit heb je nodig voor cajunkruiden:

  • 2 theelepels paprikapoeder
  • 2 theelepels knoflookpoeder
  • 1 theelepel oregano
  • 1 theelepel cayennepeper
  • 1 theelepel peper
  • 1 theelepel tijm
  • 1 theelepel uienpoeder

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

5 recepten met cajunkruiden:

sluiten
Griekse kruidenmix

Dit heb je nodig voor Griekse kruiden:

  • 4 theelepels gedroogde oregano
  • 4 theelepels gedroogde tijm
  • 3 theelepels gedroogde peterselie
  • 3 theelepels paprikapoeder 
  • 3 theelepels knoflookpoeder
  • 2 theelepels gemalen komijn
  • 2 theelepels gemalen koriander
  • 2 theelepels uienpoeder
  • 1 theelepel zwarte peper
  • 1 theelepel kaneel
  • ½ theelepel cayennepeper

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Italiaanse kruidenmix

Dit heb je nodig voor Italiaanse kruiden:

  • 2 theelepels gedroogde basilicum
  • 1 theelepel gedroogde oregano
  • ½ theelepel gedroogde tijm

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

5 recepten met Italiaanse kruiden:

sluiten
Mexicaanse kruidenmix

Dit heb je nodig voor Mexicaanse kruidenmix:

  • 2 eetlepels chilipoeder
  • 1 eetlepel paprikapoeder
  • 1 theelepel komijnpoeder
  • 1 theelepel knoflookpoeder
  • 1 theelepel ui-poeder
  • 1/2 theelepel oregano (gedroogd)
  • 1/2 theelepel korianderpoeder
  • 1/2 theelepel gemalen zwarte peper
  • Optioneel, voor extra pit: 1/4 theelepel cayennepeper

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Oosterse kruidenmix

Dit heb je nodig voor oosterse kruiden:

  • 3 theelepels gemalen zwarte peper
  • 2 theelepels gemberpoeder 
  • 2 theelepels gemalen koriander
  • 2 theelepels gemalen komijn
  • 1 theelepel cayennepeper
  • 1 theelepel gemalen kaneel

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Provençaalse kruidenmix

Dit heb je nodig voor een Provençaalse kruidenmix:

  • 3 theelepels majoraan
  • 3 theelepels tijm
  • 1 theelepel oregano
  • 1 theelepel rozemarijn
  • 1 theelepel salie

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

5 recepten met Provençaalse kruiden:

sluiten
Pumpkin spice kruidenmix

Dit heb je nodig voor pumpkin spice kruidenmix:

  • 2 eetlepels kaneel
  • 2 theelepels gemberpoeder
  • 1 theelepel kruidnagel
  • 1 theelepel piment
  • ½ theelepel nootmuskaat
sluiten
Ras el hanout kruiden

Dit heb je nodig voor ras el hanout kruiden:

  • 2 theelepels paprikapoeder
  • 2 theelepels korianderzaad
  • 2 theelepels komijnzaad
  • 1 theelepel kaneelpoeder
  • 1 theelepel gemberpoeder
  • 1 theelepel peper
  • ½ theelepel kurkuma
  • ½ theelepel kardemom

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

5 recepten met ras el hanout kruiden:

sluiten
Spaanse kruidenmix

Dit heb je nodig voor Spaanse kruiden:

  • 1 theelepel gemalen peper
  • 1 theelepel paprikapoeder
  • 1 theelepel gerookt paprikapoeder
  • ½ theelepel knoflookpoeder of verse knoflook

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten

Kruidenmixen voor vlees, kip en vis

Gehaktkruiden

Dit heb je nodig voor gehaktkruiden:

  • 3 theelepels peper
  • 1 theelepel gemalen koriander
  • 1 theelepel paprikapoeder
  • 1 theelepel gemberpoeder
  • ½ theelepel gemalen kruidnagel
  • ½ theelepel gemalen nootmuskaat

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

3 recepten met gehaktkruiden:

sluiten
Karbonadekruiden

Dit heb je nodig voor karbonadekruiden:

  • 1 theelepel gemalen koriander
  • 1 theelepel peper
  • 1 theelepel gemberpoeder
  • 1 theelepel gemalen komijn
  • 1 theelepel gemalen kruidnagel
  • 1 theelepel chilivlokken

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Kipkruiden

Dit heb je nodig voor kipkruiden:

  • 1 theelepel paprikapoeder
  • 1 theelepel cayennepeper
  • 1 theelepel kurkuma
  • 1 theelepel knoflookpoeder
  • 1 theelepel uienpoeder
  • 1 theelepel peper
  • ½ theelepel gemalen koriander

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

3 recepten met kipkruiden:

sluiten
Shoarmakruiden

Dit heb je nodig voor shoarmakruiden:

  • 2 theelepel paprikapoeder
  • 1 theelepel gemalen komijn
  • 1 theelepel gemalen koriander
  • 1 theelepel peper
  • 1 theelepel gemberpoeder
  • 1 theelepel kurkuma
  • 1 theelepel knoflookpoeder
  • 1 theelepel chilipoeder
  • ½ theelepel kaneel
  • ½ theelepel gemalen nootmuskaat

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

3 recepten met shoarmakruiden:

sluiten
Viskruiden

Dit heb je nodig voor viskruiden:

  • 1 theelepel gemalen mosterdzaad
  • 1 theelepels dille
  • 1 theelepel tijm
  • 1 theelepel peper
  • ½ theelepel gemberpoeder
  • ¼ theelepel gemalen nootmuskaat

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

3 recepten met viskruiden:

sluiten

Maaltijd kruidenmixen

Kruidenmix voor chili

Dit heb je nodig voor chilikruiden:

  • 4 theelepels paprikapoeder
  • 2 theelepel cayennepeper
  • 2 theelepels chilivlokken
  • 1 theelepel gemalen komijn
  • 1 theelepel knoflookpoeder
  • 1 theelepel uienpoeder
  • 1 theelepel kaneel

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Kruidenmix voor couscous

Dit heb je nodig voor couscouskruiden:

  • 2 theelepels gemalen koriander
  • 2 theelepels komijnzaad
  • 1 theelepel gemberpoeder
  • 1 theelepel uienpoeder
  • 1 theelepel knoflookpoeder
  • 1 theelepel kurkuma
  • 1 theelepel kaneel
  • 1 theelepel peper
  • ½ theelepel cayennepeper

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Kruidenmix voor falafal

Dit heb je nodig voor falafelkruiden:

  • 3 theelepels sesamzaad
  • 2 theelepels gemalen komijn
  • 2 theelepel kurkuma (geelwortel)
  • 1 theelepel cayennepeper
  • 1 theelepel gemalen koriander
  • 1 theelepel gemalen peterselie
  • 1 theelepel knoflookpoeder

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Kruidenmix voor goulash

Dit heb je nodig voor goulashkruiden:

  • 2 eetlepels paprikapoeder
  • 1 theelepel cayennepeper
  • 1 theelepel uienpoeder
  • 1 theelepel knoflookpoeder
  • 1 theelepel gemalen komijn (djinten)
  • 1 theelepel gemalen mosterdzaad
  • 1 theelepel gemalen tijm
  • ½ theelepel karwijzaad (kummel)

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

5 recepten met goulashkruiden:

sluiten
Kruidenmix voor nasi en bami

Dit heb je nodig voor nasi en bami kruiden:

  • 2 theelepels gemalen koriander
  • 2 theelepels gemalen komijn
  • 2 theelepels kerriepoeder
  • 1 theelepel gemberpoeder
  • 1 theelepel knoflookpoeder
  • ½ theelepel cayennepeper
  • ½ theelepel chilipoeder
  • ½ theelepel kurkuma

Gebruik 1 theelepel kruidenmix per persoon.

sluiten
Bekijk ook het recept voor currypasta en zelfgemaakte sambal. En maak je eigen sauzen!