Onderzoek
De VU heeft met dit onderzoek, in
samenwerking met het Voedingscentrum, zowel de aanpak van het Programma De
Gezonde Schoolkantine als de nieuwe Richtlijnen in de dagelijkse praktijk
geëvalueerd, om een strategie te ontwikkelen voor de verdere implementatie van
de Richtlijnen.
In totaal namen 20 scholen deel
aan het onderzoek. Vooraf werden kantinebeheerders, schooldirecteuren,
cateraars, GGD professionals, JOGG en experts uit beleid en wetenschap gevraagd
naar hun ervaringen met de Richtlijnen Gezondere Kantines en hun ideeën voor
hulpmiddelen om de Richtlijnen op scholen te implementeren.
Tien scholen kregen begeleiding
en hulpmiddelen van het Voedingscentrum aangeboden, zoals een adviesgesprek en
een rapportage met aanbevelingen hoe zij hun kantine gezonder konden maken. Ook
werd met de online tool “de Kantinescan” inzicht gegeven hoe gezond hun kantine
is. De andere 10 scholen kregen eveneens de Richtlijnen en de Kantinescan aangeboden,
maar zij dienden deze zonder hulp te implementeren. De twee groepen scholen
zijn vervolgens met elkaar vergeleken.
Resultaten
Bij de scholen die begeleiding en tools kregen werd het aanbod van producten op de balie van de kantine gezonder dan bij de scholen die geen begeleiding kregen. In de begeleide scholen steeg het gemiddelde percentage gezondere producten van 46% naar 77%, terwijl dit percentage in de controle scholen van 50% naar 60% ging. Ook verbeterde de uitstraling in de kantines die ondersteuning kregen, bijvoorbeeld door het opvallend plaatsen van gezonde producten, zodat deze meer in het zicht staan. Betrokkenen zijn positief over het adviesgesprek en -rapport, een betrokken zorgcoördinator zegt: “Het adviesrapport beschrijft wat er van ons verwacht wordt, zodat wij de te nemen stappen kunnen voorbereiden.” Voorts zijn de meewerkende scholen positief over de volgende hulpmiddelen:
- de Kantinescan
- een adviesgesprek en –rapport door de Schoolkantine Brigade
- een samenvatting van wat de leerlingen vinden van het aanbod
en uitstraling en graag zelf willen zien in hun kantine
- voorbeelden van gezondheidsbeleid, gezonde kantine
uitstraling en producten voor in de kantine
Carry Renders,
Vrije Universiteit Amsterdam: “Dit onderzoek onderschrijft
dat ondersteuning niet alleen gewenst, maar ook noodzakelijk blijkt te zijn voor
een goede implementatie van de Richtlijnen Gezondere Kantines op scholen.”
Heleen Schuit,
Voedingscentrum: “Wij voelen ons gesterkt in onze aanpak om
deze begeleiding te blijven bieden, want álle scholen en leerlingen verdienen
wat ons betreft een gezonde kantine.”
![]()
Hoe verder?
Ongeveer één derde van de
scholen in Nederland heeft een Schoolkantine Schaal verdiend, omdat zij voldoen
aan de (oude en/of nieuwe) Richtlijnen. Om de Richtlijnen breder te
implementeren is het belangrijk om de begeleiding inclusief de hulpmiddelen
actief bij scholen te blijven aanbieden. Daarbij is het belangrijk om meerdere
mensen binnen school (zoals schoolmanagement, kantinebeheerder/cateraar,
leerlingen, docenten en ouders) en buiten de school (zoals JOGG, GGD, Gezonde School
en Voedingscentrum) te betrekken, hen tijdig en duidelijk te informeren over
aanpassingen in voedingsadviezen en -beleid en te zorgen dat de gezonde
schoolkantine op de agenda blijft.
Wat het effect is van het implementeren van de
Richtlijnen op het aankoopgedrag van leerlingen wordt nog nader onderzocht. Ook
zijn steeds meer sportkantines en bedrijfsrestaurants aan de slag met de
Richtlijnen, voor hen zijn deze onderzoeksresultaten ook interessant.
Over de Richtlijnen Gezondere
kantines
Met het Programma De Gezonde Schoolkantine ondersteunt
het Voedingscentrum scholen (vo en mbo) al ruim 10 jaar bij het gezonder maken
van hun kantine, onder meer door ze op maat te adviseren. In 2014 zijn de
Richtlijnen Gezondere Kantines ontwikkeld met criteria voor schoolkantines,
sportkantines en bedrijfsrestaurants. Zo beschrijven deze Richtlijnen onder
meer dat er vooral gezonde producten zoals groente, fruit en water worden
aangeboden in de kantine. Ook factoren die van invloed zijn op het keuzegedrag
van scholieren, zoals de uitstraling en de plaatsing van producten komen aan de
orde.
Lees de
samenvatting van het onderzoek.
Lees hier meer over
het
Programma de Gezonde Schoolkantine