Met 18 miljoen Nederlanders van diverse achtergronden zijn er veel verschillende eetgewoontes en tradities. Waar kun je rekening mee houden als professional bij Nederlanders met een migratieachtergrond?
Gezondheidsverschillen
We weten dat de gezondheid van Nederlanders met een migratieachtergrond vaak minder goed is dan van mensen met een Nederlandse achtergrond. Zo komt obesitas vaker voor onder Nederlanders met een Nederlands-Caribische, Turkse, Marokkaanse of Surinaamse achtergrond. Daarmee samenhangend wordt er ook vaker diabetesmedicatie voorgeschreven aan Turks-, Marokkaans- of Surinaams-Nederlandse mensen.
Verschillen in voedselconsumptie
Er is weinig onderzoek naar de voedselconsumptie van Nederlanders met een migratieachtergrond. Wel heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in 2015 de voeding van Amsterdammers met een Marokkaanse, Turkse en Surinaamse achtergrond vergeleken met de voeding van Amsterdammers met een Nederlandse achtergrond.
Hieruit bleek dat Amsterdammers met een migratieachtergrond minder vaak ontbeten dan Amsterdammers met een Nederlandse achtergrond. Ook werd er door Amsterdammers met een migratieachtergrond meer afgewisseld tussen brood en warm eten bij de middagmaaltijd. Het geloof speelde een belangrijke rol in de voedingskeuze en vaak werden traditionele producten gegeten. Verder werd er meer vruchten- en frisdrank gedronken door Amsterdammers met een migratieachtergrond, terwijl de consumptie van zuivelproducten en volkoren/meergranen producten lager was dan bij Amsterdammers met een Nederlandse achtergrond.
Aangezien dit onderzoek alweer een tijd geleden is uitgevoerd en enkel onder inwoners van Amsterdam, is het de vraag hoe representatief deze gegevens (nog) zijn.
Tips voor een consult
Hoe vraag je, met zoveel verschillende eetgewoontes en tradities in Nederland, op een gepaste manier naar het voedingspatroon van een cliënt of patiënt?
- Het belangrijkste is om geen aannames te doen. Iedereen eet en drinkt volgens eigen eetgewoontes en tradities. Stel daarom zo veel mogelijk open vragen.
- De ene persoon zal drie hoofdmaaltijden eten en de ander eet de hele dag kleine beetjes. Vraag daarom naar de eetmomenten van gedurende de dag. Begin bijvoorbeeld met de vraag: wat is je eerste eetmoment op de dag en kun je vertellen wat je dan allemaal eet en drinkt? Op die manier benader je het uitvragen van het voedingspatroon niet vanuit je eigen referentiekader.
- Vraag na op wat voor manier er gegeten wordt en neem dit ook mee in je voedingsadvies. Wordt er bijvoorbeeld aan tafel gegeten of op de bank voor de televisie? Eet je patiënt alleen of met een aantal mensen samen (zie ook het onderstaande punt)? Wordt er niet van een eigen bord gegeten maar bijvoorbeeld gezamenlijk uit een schaal? In dit laatste geval kan het bepalen van de voedselconsumptie lastiger zijn, omdat het moeilijker is om specifiek aan te geven hoeveel er gegeten is.
- Neem het sociale aspect van eten mee wanneer je de voeding uitvraagt en hierover advies geeft. Misschien vindt iemand het bijvoorbeeld in bepaalde situaties lastig om aan te geven genoeg te hebben gegeten en niet meer te willen. Zoek in dit geval samen naar een manier om hiermee om te gaan, zodat diegene een gezonde keuze kan maken en zichzelf hierbij prettig blijft voelen.
Wat is gezond eten?
Wereldwijd zien we veel overeenkomsten wanneer we het hebben over gezonde voeding: vooral veel groente, fruit en volkoren graanproducten. En niet te veel vlees en producten waar veel zout, verzadigd vet en suiker in zit. Ook wordt over de hele wereld aanbevolen om te variëren. De adviezen over peulvruchten, zuivelproducten, vis, vetten en noten zijn eveneens terug te vinden in internationale richtlijnen, met op een aantal punten kleine verschillen.
Al deze adviezen zijn in Nederland samengevat in de Schijf van Vijf. Daarmee is de Schijf van Vijf een goed uitgangspunt voor alle eetgewoonten en tradities.
![Gevulde aubergines]()
Aandachtspunten
We vullen ons voedingspatroon allemaal op een andere manier in. Er zijn altijd bepaalde producten of voedingsmiddelengroepen die meer of minder gegeten worden. Daarom is het aan te raden om mensen een eetdagboek bij te laten houden, bijvoorbeeld met behulp van
Mijn Eetmeter.
Op die manier krijgt je cliënt of patiënt inzicht in hoeverre voldoende voedingsstoffen worden binnengekregen, er gegeten wordt volgens de Schijf van Vijf en wat verbeterpunten zijn. Naast deze individuele aandachtspunten, zijn er ook een aantal algemene aandachtspunten om rekening mee te houden.
Vitamine D
Voor mensen met een getinte huid geldt het advies om een vitamine D-supplement te slikken, omdat er minder vitamine D wordt aangemaakt in de zon. Wanneer iemand daarnaast geen tot weinig margarine, halvarine en bak- en braadproducten gebruikt is dit extra belangrijk. Er wordt dan namelijk ook minder vitamine D uit voeding gehaald. Voor mensen met een getinte huid tot 70 jaar geldt een suppletieadvies van 10 microgram. Voor 70-plussers is, ongeacht de huidskleur, het advies 20 microgram.
Lactose-intolerantie
Sommige mensen maken in hun darmen geen lactase aan. Dit geldt voor veel mensen uit Aziatische landen en bij ongeveer de helft van de mensen die rond de Middellandse Zee wonen. Lactase is nodig om lactose, oftewel melksuikers, goed af te kunnen breken. Bij een lactose-intolerantie kan de aanbevolen hoeveelheid melk(producten) zorgen voor klachten. In dat geval is het goed om begeleiding te krijgen van een gespecialiseerd diëtist om een lactosebeperkt dieet op te stellen zonder dat er tekorten ontstaan.
Gezond gewicht
Let bij mensen die wat kleiner zijn dan gemiddeld extra op de hoeveelheid energie die gegeten en gedronken wordt. Wanneer iemand kleiner is, is er voor een
gezonde BMI namelijk minder energie nodig. Een gezond gewicht is zeker bij Nederlanders met een migratieachtergrond van belang, aangezien zij een hoger risico op diabetes type 2 hebben. Adviseer bij kleinere personen de ondergrens van de aanbevolen hoeveelheden, bijvoorbeeld 4 opscheplepels wanneer het advies 4 tot 5 is.
Meer lezen of luisteren over dit onderwerp?