Fruit

Wat is fruit?

Fruit is de verzamelnaam voor eetbare vruchten. Ze worden meestal rauw gegeten en smaken zoet of zuur. Plantkundig gezien is een vrucht het eetbare deel van de bloem of wat zich daaruit ontwikkelt na bevruchting. Sommige vruchten worden tot de groenten gerekend, zoals tomaat, paprika, avocado, aubergine en komkommer.   

Fruit staat in de Schijf van Vijf. 

Welke soorten fruit zijn er?

Hoeveel fruit eten we in Nederland?

Gemiddeld eten we in Nederland 135 gram fruit per dag. Appel, banaan, mandarijn, aardbei, druiven, peer en sinaasappel zijn fruitsoorten die veel worden gegeten in Nederland.

Kom meer te weten over deze populaire fruitsoorten:

Hoe bewaar je fruit?

Sommige soorten fruit - zoals aardbeien en appels - bewaar je liever in de koelkast. Andere fruitsoorten - zoals sinaasappels en bananen - bewaar je juist liever buiten de koelkast. Als je fruit op de beste plek bewaart, zijn ze langer houdbaar of de smaak blijft beter behouden.

Hoe langer je fruit wilt bewaren, hoe meer invloed de bewaarplek heeft. Bijvoorbeeld een appel die je snel genoeg opeet, hoeft niet per se in de koelkast.

Gedetailleerde bewaartips per fruitsoort zijn te vinden in de Bewaarwijzer.

Hoe maak je fruit klaar?

Fruit kun je eten met of zonder schil, vers of uit de diepvries.  Was vers fruit om vuil en stof te verwijderen. 

Daarnaast is fruit geschikt om moes, puree, jam, sap of smoothies te maken. Bij het bereiden daarvan is het belangrijk eerst de schillen en de pitten te verwijderen. Er treedt wel altijd verlies op van vitamine C. Bij het maken van sap gaan ook de vezels verloren. Sappen bevatten veel suiker en weinig vezels en worden beschouwd als suikerhoudende dranken. 

Is het nodig om fruit te schillen?

Het meeste fruit hoef je niet te schillen. Er zijn wat uitzonderingen. Bekijk van welke fruitsoorten je de schil beter niet kan eten. 

Is alle fruit veilig om te eten?

Kun je ziek worden van bacteriën of virussen op fruit?

Op fruit kunnen schadelijke bacteriën of virussen voorkomen, zij kunnen een voedselinfectie veroorzaken. Het is daarom van belang fruit zorgvuldig te wassen voor gebruik onder stromend water. Ook als je fruit schilt, is het belangrijk om vooraf het fruit te wassen. Dit is niet nodig voor fruit zoals bananen, sinaasappels en mandarijnen.  

Zacht fruit, zoals frambozen, aardbeien en bosvruchten zijn gevoelig voor virussen. Virussen zoals het norovirus en hepatitis A gaan niet dood door invriezen, dus was bevroren fruit ook altijd voor gebruik.

Zitten er schadelijke stoffen in fruit?

Zitten er bestrijdingsmiddelen op fruit?

Op en in fruit kunnen resten van bestrijdingsmiddelen achterblijven. De kans dat zo’n rest een gevaar voor de gezondheid vormt is erg klein. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert van duizenden monsters per jaar of er niet meer resten op of in fruit zitten dan wettelijk is toegestaan. Verreweg de meeste van deze producten voldoen aan de wettelijke eisen. Het aantal overschrijdingen is gering en de overschrijdingen blijven ver onder de veiligheidsgrenzen voor de volksgezondheid. De positieve effecten van fruit wegen ruimschoots tegen deze eventuele risico’s op. Bij biologisch fruit worden minder bestrijdingsmiddelen gebruikt. De middelen die gebruikt worden zijn van natuurlijke oorsprong. Ze zijn beter voor het milieu.

Citrusvruchten, zoals sinaasappels en citroenen, zijn gevoelig voor schimmels. Daarom worden ze behandeld met schimmelwerende middelen. Daarvan kunnen nog wat resten op de schil voorkomen. Voor het maken van citroen- of sinaasappelrasp kun je het beste de vrucht eerst wassen.

Waarom is fruit gezond?

Fruit eten is goed voor de gezondheid. Het eten van 200 gram fruit per dag verlaagt het risico op hartziekten en beroerte. Ook hangt het samen met een lagere kans op type 2 diabetes, darmkanker en longkanker. Er is nog te weinig bekend om het eten van bepaalde fruitsoorten te stimuleren. Verschillende soorten fruit eten is de beste manier om alle belangrijke voedingsstoffen binnen te krijgen.

Het is niet duidelijk op welke manier fruit beschermt tegen ziekten. Waarschijnlijk komt dat door de verschillende mineralen, vitamines, vezels en andere stoffen in fruit. Maar hoe die beschermende werking precies in zijn werk gaat, weten we niet. De manier waarop de verschillende stoffen in fruit met elkaar samenwerken speelt waarschijnlijk een rol.

Fruit levert in verhouding tot het gewicht weinig calorieën. Fruit bevat veel water en voedingsvezels. Deze zorgen voor een vol gevoel. Het eten van fruit verzadigt meer dan het drinken van fruit.

Wat is de voedingswaarde van fruit?

Fruit levert weinig calorieën en veel vitamines, mineralen en voedingsvezels. Daarnaast bevat fruit een groot aantal bioactieve stoffen, zoals carotenoïden, lycopenen en flavonoïden. Fruit levert ook koolhydraten, voornamelijk in de vorm van suiker. Daarnaast bevat fruit fruitzuren. 

De hoeveelheden voedingsstoffen verschillen erg tussen de verschillende fruitsoorten. Ook binnen dezelfde soort kunnen verschillen bestaan. Afhankelijk van het ras, het seizoen, de bodem, de bemesting en het klimaat kunnen de hoeveelheden voedingsstoffen variëren. Er zijn geen aanwijzingen dat biologisch geteeld fruit meer voedingsstoffen bevat. 

Er zijn aanwijzingen dat sommige fruitsoorten nu minder mineralen bevatten dan vroeger. Dit verschil kan deels verklaard worden door het verschil in meetmethodes. De verschillen tussen vroeger en nu vallen vrijwel in het niet bij de verschillen in variatie tussen fruit van dezelfde soort. 

• Vitamine C zit vooral in zwarte bessen, papaja, kiwi, citrusfruit en aardbeien. Appels bevatten weinig vitamine C. Gedroogd fruit bevat geen vitamine C. Vitamine C gaat namelijk verloren bij het drogen. Gedroogd fruit bevat wel de andere voedingsstoffen uit fruit, maar ook veel suiker. 
• Kalium is belangrijk voor een normale bloeddruk. Het zit vooral in banaan, meloen, kiwi en gedroogd fruit, zoals krenten en rozijnen. In appel zit niet zo veel kalium, maar omdat we deze vrucht veel eten, is het toch een belangrijke kaliumbron.  
• Koolhydraten leveren energie. Fruit levert dit vooral in de vorm van suiker. Daarnaast bevatten sommige fruitsoorten wat zetmeel, zoals bananen. Ongeveer 5 tot 15% van het gewicht van fruit bestaat uit suiker. Er zijn uitzonderingen. Zo bevat citroen circa 2 gram suiker per 100 gram en de dadel meer dan 30 gram per 100 gram. Gedroogd fruit bevat 45 tot 75 gram suiker per 100 gram. Uitgelekt fruit op sap uit blik of glas levert weinig extra suiker. Uitgelekt fruit op siroop uit blik of glas levert over het algemeen wel extra suiker. 
• Fruit is een goede bron van voedingsvezels. Deze zijn belangrijk voor een goede darmwerking.   
• Fruit bevat een groot aantal bioactieve stoffen. In principe kan ons lichaam zonder deze stoffen, maar mogelijk spelen ze wel een rol bij de gezondheidseffecten van groente en fruit.
• De meeste fruitsoorten bevatten weinig of geen vetten. Olijven bevatten veel onverzadigd vet en kokosnoot veel verzadigd vet.

Veelgestelde vragen over fruit en gezondheid

Hoeveel fruit heb ik per dag nodig?

Voor volwassenen geldt het advies om minimaal 2 porties fruit per dag te eten. Dat komt neer op 200 gram fruit of meer. Kinderen tot en met 8 jaar krijgen het advies om 1,5 portie fruit te eten (150 gram). Vul de  Schijf van Vijf voor jou in voor een voedingsadvies op maat. 

Als je steeds andere fruitsoorten kiest krijg je alle voedingsstoffen uit fruit binnen die je nodig hebt. Fruit kun je beter eten dan drinken. Lees meer over welke soorten fruit(producten) wel en niet in de Schijf van Vijf staan. 

Hoe kan ik genoeg fruit eten?

Vind je het lastig om genoeg fruit te eten? Bekijk deze tips.

• Fruit kan altijd en overal. Denk aan plakjes appel, aardbei of banaan op brood, stukjes fruit door de yoghurt, gewoon los tussendoor, een fruitsalade bij de lunch of fruit door het avondeten, zoals appel bij de spruitjes of sinaasappel door de rijst, of als toetje.
• Als je fruit in het zicht zet, zul je sneller een stuk fruit pakken. Zet bijvoorbeeld thuis een schaal met fruit op de eettafel of leg op het werk een stuk fruit neer op je bureau.
• In fruit is er volop keuze. Weet je niet zo goed wat je moet kiezen? Neem dan het fruit in de aanbieding mee of een fruitsoort die je nog niet kent. Zo kun je nieuwe smaken ontdekken.

Ben je benieuwd hoe 200 gram fruit eruit ziet? Bekijk hieronder enkele voorbeelden.

Waarop moet je letten bij het etiket?

Aan vers, niet-voorverpakt fruit zijn nauwelijks eisen gesteld. Alleen de naam, het land van herkomst en de productiepartij moeten worden genoemd. Op een etiket van voorverpakt (gesneden) fruit, ingeblikt en gedroogd fruit staan onder andere de ingrediënten, de houdbaarheidsdatum, de voedingswaarden en het gewicht. 

Kijk naar het online etiket voor meer uitleg over de verschillende onderdelen van het etiket. 

Welke keurmerken zijn er voor fruit?

Aan keurmerken is te zien hoe fruit is geteeld. Fruit met een keurmerk voldoet aan de voorschriften van de organisatie die het keurmerk verstrekt. Je kunt letten op de topkeurmerken, dat zijn keurmerken die het hoogst scoren op duurzaamheid en controle en transparantie:

• Biologisch 
• EKO-NL 3 sterren
• Demeter
• Fairtrade
  
• Rainforest Alliance 
• Fair for life

Hoe duurzaam is fruit?

De milieudruk van het meeste fruit is laag. De teeltfase draagt het meeste bij aan de klimaatbelasting van fruit. Fruit uit verwarmde kassen heeft een hogere broeikasgasemissie dan fruit uit de volle grond, onverwarmde kassen of plastic tunnels, oftewel seizoensfruit. In de seizoenskalender is te zien welk fruit wanneer in Nederland in het seizoen is.

Als fruit per vliegtuig geïmporteerd wordt, zorgt het transport voor grotere broeikasgasemissies, maar dat gebeurt nog nauwelijks. De meeste supermarkten zijn (bijna) gestopt met het invliegen van vers fruit. De productie van fruit vraagt soms veel water. Dit kan leiden tot problemen in gebieden waar water schaars is. Met name citrusvruchten uit Spanje en Marokko kunnen leiden tot waterschaarste.

Om een duurzame keuze te maken kun je ook kiezen voor fruit met een topkeurmerk.

Hoe kan ik meehelpen aan betere arbeidsomstandigheden in de fruitteelt?

In de (sub)tropen is het toezicht op de arbeidsomstandigheden niet altijd goed. Zo worden arbeiders in de bananenteelt vaak slecht betaald. Je kunt daarmee rekening houden door bij de aankoop te letten op herkomst en de Topkeurmerken Rainforest Alliance en Fairtrade.

Meer informatie over fruit

Kijk voor meer informatie over bestrijdingsmiddelen op de website www.allesoverbestrijdingsmiddelen.nl