Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
sluit
Menu
Zoek
Apps en tools

De oefenhapjes (4 tot 6 maanden)

Als je baby tussen de 4 en 6 maanden is, kun je beginnen met het geven van een paar kleine eerste hapjes: de oefenhapjes. Deze oefenhapjes komen nog niet in de plaats van borstvoeding of flesvoeding. Je kunt bijna alle gezonde producten geven, zoals groente, fruit, aardappelen, vis en pap.

Wanneer begin je met het geven van oefenhapjes?

Je start met het geven van oefenhapjes als je baby tussen de 4 en 6 maanden is. Begin niet eerder en niet later. Wanneer begin je precies? Kijk vooral of je baby eraan toe is. Maakt je baby steeds smakkende geluidjes? Kijkt die het eten uit je mond? Dan kan het tijd zijn om met de oefenhapjes te beginnen.

Doet je baby dat nog niet? Dan kun je het altijd een keer proberen, maar als je baby afwijzend reageert (draait hoofd weg, wordt verdrietig) kun je beter nog even wachten. Probeer het dan na een paar dagen nog eens. Iedere baby heeft een eigen tempo. Het is belangrijk dat je kind in ieder geval rechtop zit en goed kan slikken. Als je kind 6 maanden is, dan heeft die ook echt vaste voeding nodig naast borst- of flesvoeding.

Video’s eerste hapjes

In onze 4-delige serie 'Eerste hapjes voor je baby', te zien op ons YouTubekanaal, vertelt Astrid Postma-Smeets, expert Kindervoeding waar je op kunt letten als je baby voor het eerst hapjes gaat eten.

Wat geef je als oefenhapje?

Geef bijvoorbeeld een lepeltje geprakte groente of fruit of geef een klein stukje brood wat je zacht maakt door het te dopen in wat borstvoeding of flesvoeding. Ook een lepeltje fijngemalen gaar gebakken vlees of gaar gebakken vis is mogelijk. Geef in het begin het liefst eten met een zachte smaak, dan is het verschil met de zoete smaak van borst- of flesvoeding niet zo groot.

Geschikt fruit om mee te beginnen voor je baby is bijvoorbeeld banaan, perzik, peer en meloen. Groente met een zachte smaak die geschikt zijn om mee te beginnen zijn bijvoorbeeld bloemkool, doperwtjes, boontjes, broccoli, worteltjes of pompoen. Gaat het goed? Maak dan ook fruithapjes en groentehapjes met andere soorten.

Je baby kan als hapje ook pasta, aardappel of rijst proberen. Maal het wel goed fijn of prak het goed fijn met een vork. Geef in het begin, witte pasta, witte rijst en eventueel als je pap wilt geven, af en toe wat pap van rijstebloem.

Witte soorten bevatten minder vezels dan volkorenpasta of zilvervliesrijst. De darmen van je kind wennen zo rustig aan vezels in de voeding. Gaat dat goed? Stap dan geleidelijk over op volkorenpasta en zilvervliesrijst. Je kunt zodra je baby gewend is aan het eten van oefenhapjes ook bruin brood geven als oefenhapje. Doop het dan eerst in wat moedermelk of kunstvoeding om het goed zacht te maken.

sluiten

Laat je kind eerst wennen aan losse smaken. Geef dus eerst nog geen gemengde smaken. Zorg ook dat je één smaak meerdere keren laat proeven. Het herhalen van smaken is belangrijk. Dit hoeft niet per se op achtereenvolgende dagen. Een kind moet soms wel 10 keer proeven voordat hij een smaak leert waarderen. Als je kind gewend is aan de losse smaken kun je voor de afwisseling smaken gaan combineren. Lekker is dan bijvoorbeeld appel met perzik, aardbei met banaan, kiwi met peer, wortel met pompoen, ontvelde tomaat met courgette en bloemkool met broccoli.

sluiten

Hoeveel oefenhapjes geef je en wanneer?

Een goed uitgangspunt is om te starten met 1 of 2 keer per dag 3 tot 4 lepeltjes. De oefenhapjes geef je naast de melkvoeding. Daarom is het beter niet te veel te geven, je wilt namelijk niet de trek in borst- of flesvoeding van je baby verminderen.

Je kunt het langzaam opbouwen, totdat je vanaf 8 maanden echt melkvoedingen gaat vervangen. Elk kind heeft andere behoeftes, dus harde richtlijnen voor de hoeveelheid zijn niet te geven. Geef een hoeveelheid die jouw kindje prettig vindt. Dring geen eten op. Geef de hapjes direct na een borst- of flesvoeding. Of geef de hapjes tussen 2 voedingen door. Je kind is dan ontspannen en heeft geen enorme trek meer. Dat is een goed moment om iets nieuws te proeven.
sluiten
Ons dagmenu 4 tot 6 maanden geeft een idee van op welke momenten je oefenhapjes kunt aanbieden.

Dagmenu’s (4-6 maanden)

Hoe maak je oefenhapjes klaar

De oefenhapjes kun je fijnmaken met een blender of staafmixer of prakken met een vork. In het begin maak je het hapje heel fijn. Wanneer je het te droog vindt, kun je er wat water of een klontje zachte margarine of een lepeltje met een gezonde soort vet, zoals olijfolie en zonnebloemolie bij doen.

Als je kind dit allemaal makkelijk eet, prak je het iets minder fijn. Wanneer ook dit vlot naar binnen gaat is het voldoende om het eten alleen in kleine stukjes te snijden.

Wanneer je kindje alleen nog maar een paar lepeltjes krijgt, is het makkelijk om iets fijn te prakken wat op je eigen bord ligt. Zorg er dan voor dat er geen zout door je eten zit. Of prak wat van het stuk fruit dat je tussendoor eet. Bekijk ook onze video: Hoe maak ik hapjes klaar?

sluiten
sluiten

Wat geef je niet als oefenhapje?

Er zijn een aantal producten die je beter niet kunt geven, zoals rauw vlees, rauwe vis of rauw ei, leversmeerworst of leverpaté, kaas en honing. Bekijk wat je beter niet kunt geven aan je kind. Ook is het niet nodig om zoetigheid te geven, zoals een koekje vermengd door het hapje. Juist het aanbieden van losse smaken kan bijdragen aan het leren waarderen ervan. Ook kan het eten van zoetigheid de trek in gezond eten verminderen, waardoor je kindje minder gezonde hapjes eet. Hierdoor krijgt die minder voedingsstoffen binnen.

Voedselallergie voorkomen

Om voedselallergie te voorkomen is het advies om voor 8 maanden ook pindakaas en ei te geven. Heeft je baby ernstig eczeem of een voedselallergie? Dan is het extra belangrijk om vroeg te starten met verschillende soorten voeding, zoals ei en pindakaas. Start hiermee vóór de leeftijd van 6 maanden. Overleg wel eerst met de behandelend arts of de diëtist van je kind.

Je kunt dit schema gebruiken:

Bekijk ook de folder Introduceren van pinda en ei bij baby's. Of bekijk meer over voedselallergieën bij baby's.

sluiten

Wat als je baby het eten steeds uitspuugt?

Spuugt je kind het oefenhapje uit? Dat is helemaal niet gek. Want het is nogal wennen: een nieuwe smaak, een gekke structuur en het dan ook nog moeten doorslikken. Misschien is je kind nog niet toe aan het eten van oefenhapjes. Probeer het over een tijdje nog een keer, want het is een kwestie van oefenen. Let er wel op dat je kindje bij de leeftijd van 6 maanden deze oefenhapjes echt nodig heeft. Lees meer over leren proeven.

Vitamine D voor sterke botten

Geef je kindje elke dag 10 microgram extra vitamine D tot die 4 jaar oud is. Je kunt speciale druppels kopen bij de apotheek of drogist.

Waarom geef je oefenhapjes?

Met oefenhapjes went je kind aan andere smaken dan die van warme melk. Verder leert je kindje happen van de lepel en oefent zo de mondspieren.

Als je tussen de 4 en 6 maanden begint met oefenhapjes kun je de kans op een voedselovergevoeligheid bij je baby verkleinen. Eerst dacht men dat baby’s die jonger dan 6 maanden oefenhapjes krijgen een grotere kans hebben om een voedsellovergevoeligheid te ontwikkelen.

Maar het is nu duidelijk dat die kans juist afneemt als je tussen de 4 en de 6 maanden met oefenhapjes begint. Om de kans op voedselallergieën bij je baby te verkleinen begin je daarom tussen 4 en 6 maanden met het aanbieden van verschillende soorten voedsel, waaronder pindakaas en ei.
sluiten

Vraag en antwoord

Met de Rapley-methode geef je je kind stukjes die die zelf in de mond kan stoppen, in plaats van geprakt of gepureerd eten. Maar het is veiliger om te beginnen met geprakte hapjes en die steeds minder fijn te maken. Meer over de Rapley-methode. 
sluiten
Als drinken heeft je baby tot de leeftijd van 6 maanden genoeg aan  borstvoeding of  kunstvoeding (flesvoeding). Als je kunstvoeding geeft, ga je na 6 maanden over op opvolgmelk. In aanvulling op borstvoeding of kunstvoeding kun je je baby na 6 maanden langzaam laten wennen aan  water drinken.
sluiten
Met gewone melk (koemelk) kun je beter nog even wachten tot je kind 1 jaar is. Borstvoeding en flesvoeding is beter afgestemd op de behoefte van een baby. Borstvoeding en flesvoeding bevat meer goede vetten en minder eiwitten dan koemelk. Te veel eiwit kan schadelijk zijn voor de nieren van een baby. Een beetje gewone melk is niet schadelijk voor een baby, die kan het gewoon verteren. Maar maak er geen gewoonte van tot je baby 1 jaar is.
sluiten
Tussen 4 en 6 maanden kun je je baby ook al een stukje bruin (tarwe) brood geven zonder korst en zonder pitten en zaden. Maar geef dit pas als die gewend is aan oefenhapjes en ook al wat grovere hapjes kan eten. Doop de boterham eventueel in moedermelk of flesvoeding om het wat zachter te maken.  
sluiten