Eieren

Biologische eieren voldoen aan de standaarden van  biologische landbouw. Dat houdt onder andere in dat de kippen biologisch voer krijgen, ze naar buiten kunnen, meer ruimte krijgen dan vrije-uitloop en scharrelkippen, de snavels niet worden gekapt en over het algemeen minder antibiotica krijgen. Op biologische eieren kunnen de volgende keurmerken staan: Beter Leven keurmerk 3 sterren van de Dierenbescherming, het EKO-keurmerk, Demeter en altijd het Europees biologisch keurmerk.

Vrije-uitloopeieren en graseieren komen van kippen die naar buiten kunnen. Om aan het keurmerk te voldoen, moet buiten een uitloop van 4 m² per kip beschikbaar zijn. De kippen krijgen meer ruimte dan het geval is bij scharreleieren. Een klein gedeelte van de snavel wordt gebrand of geslepen. Kippen die de graseieren hebben gelegd krijgen daarnaast alleen plantaardig voer. Op vrije-uitloop eieren kan het Beter Leven keurmerk 2 sterren staan en op het grasei het Gras keurmerk.

Code 2 eieren zijn op te delen in 3 typen, met allemaal andere maatregelen voor dierenwelzijn:

• Scharreleleieren: komen van kippen die vrij rondlopen in schuren met strooisel op de grond. De kippen kunnen niet naar buiten. Ze hebben minder ruimte dan biologische en vrije-uitloopkippen. Een klein gedeelte van de snavel wordt gebrand of geslepen.
• Scharrel+ eieren (scharreleieren met het Beter Leven keurmerk 1 ster): deze voldoen aan meer eisen voor dierenwelzijn dan gewone scharreleieren. Zo kunnen ze wel overdekt naar buiten.
• Rondeeleieren: voldoen aan veel eisen waaraan ook de biologische eieren aan voldoen, maar krijgen alleen geen biologisch voer. Rondeelkippen zitten qua ruimte die ze krijgen tussen vrije-uitloopkippen en biologische kippen in. De kippen mogen naar buiten en de snavels worden niet gekapt. Van de Dierenbescherming krijgen ze het Beter Leven keurmerk 3 sterren. Ook het keurmerk On the way to PlanetProof staat op de verpakking van rondeeleieren.

De koloniehuisvesting is in plaats gekomen van het kooisysteem (legbatterijen). Deze zijn sinds 2012 verboden, omdat ze niet voldeden aan de eisen voor dierenwelzijn. Koloniehuisvesting heeft kooien met 30 tot 60 kippen. Hierbij hebben de kippen meer ruimte dan in de oorspronkelijke legbatterijen. Deze eieren zijn meestal niet in doosjes in de winkel verkrijgbaar, maar gaan naar de verwerkende industrie. Ook kunnen ze soms in andere winkels of landen voorkomen.

Een voorbeeld van een eicode is: 2-NL-45146 01.

• Het eerste getal geeft dus aan hoe de kip geleefd heeft. Dit kan een 0, 1, 2 of 3 zijn.
• De letters zijn een afkorting voor het land waar de eieren vandaan komen. NL staat voor Nederland. 
• De laatste reeks getallen verwijzen naar het bedrijf waar de eieren vandaan komen. Dit maakt traceren mogelijk, mocht er met de eieren later iets mis blijken.

De schaal beschermt het ei tegen invloeden van buitenaf, zoals vocht en vuil. Zo beschermt het zich tegen schadelijke bacteriën. Als het ei vochtig wordt, kunnen schadelijke bacteriën er sneller groeien. Als de eieren in de winkel in de koeling zouden staan, en je neemt het vervolgens in een boodschappentas mee naar huis, dan treedt er, door het temperatuurverschil, condensvorming op.

Door de eieren in de supermarkt buiten de koeling te bewaren treedt er minder condensvorming op. De eieren blijven dan langer goed. Daarom wordt de temperatuur vanaf het moment dat de kip het ei legt totdat het in de winkel ligt ook zoveel mogelijk gelijk gehouden.

Op de verpakking staat de ten minste houdbaar tot-datum (THT-datum). Het is wettelijk vastgelegd dat een vers ei 28 dagen na de legdatum houdbaar is. Na 28 dagen zijn ze niet ineens bedorven, maar ze zijn wel minder vers en de kans dat salmonella uitgroeit is iets groter. Eet eieren bij voorkeur voor of op de houdbaarheidsdatum. Eet je ze na de THT-datum? Verhit ze altijd door en door. Hard koken of goed doorbakken zorgt ervoor dat bacteriën dood gaan.

Drijftest voor eieren

Je kunt een test doen als je twijfelt of eieren vers zijn. Leg een ei in een bakje of groot glas water. Een ei dat drijft is niet vers. Als je zout aan het water toevoegt, werkt de test sneller bij minder oude eieren. De ‘drijftest’ werkt dus alleen om eieren te testen op versheid, het zegt niets over besmetting met bacteriën. Ook kan een niet-vers ei nog prima gegeten kan worden. Gooi het ei dus niet zomaar weg. Kijk voor de houdbaarheid op de verpakking. Ruik goed aan een ei dat niet vers is of over de datum. Ruikt het anders? Eet het ei dan niet op. Ruikt het prima? Dan kun je het nog eten. Het is wel aan te raden om het ei goed te verhitten.

Als je liever een vers ei eet, gebruik een drijvend ei dan door bijvoorbeeld een hartige taart. Weggooien zou zonde zijn!   

Je kunt eieren ook invriezen. Klop ze eerst even los. Ze blijven minimaal 3 maanden goed in de vriezer.

Of een ei iedere dag gezond of ongezond is, hangt af van wat je verder iedere dag eet. We adviseren om te variëren in peulvruchten, noten, ei, vis en vlees. Het eten van 2-3 eieren per week past in een gezonde voeding. Omdat vegetariërs over het algemeen minder verzadigd vet binnen krijgen, kunnen ze meer eieren per week eten dan vleeseters: 3 tot 4 stuks per week. Door het eiwit, ijzer en vitamine A, B2, B12 zijn eieren een goede vegetarische keuze. Lees meer over gezond vegetarisch eten.

De hoeveelheid eieren die wij adviseren is gebaseerd op de gemiddelde consumptie van eieren in Nederland. De Gezondheidsraad geeft aan dat een meer dan gemiddeld gebruik van cholesterolrijke producten niet wenselijk is. Naast eieren zijn vlees en vleesproducten een belangrijke bron van voedingscholesterol. Omdat vegetariërs geen vlees eten, kunnen zij iets meer eieren per week nemen.

Alle eieren bevatten goede voedingsstoffen, zoals eiwitten, vitamines en mineralen. Wel hebben biologische en vrije-uitloopkippen betere levensomstandigheden dan een gewone scharrelkip. Zo hebben ze meer ruimte en kunnen ze naar buiten.

Hoe weet je onder welke omstandigheden de kip haar eieren heeft gelegd? Zoek het op in de  Boodschappenhulp Dierenwelzijn en maak een overwogen keuze.

Bruine en witte eieren zijn even gezond. De kleur van de schil of dooier maakt geen verschil. De kleur van de schil heeft te maken met het ras van de kip. De kleur van de dooier is afhankelijk van het voer. Door bètacaroteen aan het voer toe te voegen worden dooiers meer oranje.       

Eieren bevatten grotendeels dezelfde voedingstoffen als vlees, maar niet in dezelfde hoeveelheden. Zo bevat vlees meer eiwit dan ei. Een ei bevat weer meer vitamine A dan vlees. Ook soorten vlees variëren in voedingstoffen: rundvlees bevat meer ijzer dan kip.

Eieren en vlees staan in hetzelfde vak van de Schijf van Vijf. In dit vak staan peulvruchten, noten, vis, ei en vlees. De producten in dit vak bevatten eiwit en vitamines zoals vitamine B1, vitamine B12 en mineralen zoals ijzer. Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten, zoals ei, vlees en vis. IJzer in ei en plantaardige producten worden door het lichaam iets minder goed opgenomen dan het ijzer in vlees en vis.

Er zijn mensen bij wie kippenei-eiwit een allergische reacties kan veroorzaken. Als er ei in een product zit, dan moet dit op het etiket staan. Lees meer op de website van Stichting Voedselallergie.  

Welke weg leggen eieren af? En wie letten er op de veiligheid? Check de 4 stappen van boerderij tot bord.

1. De boerderij

Op de boerderij wordt de kip, het voer en het ei gecheckt. Zo vinden controles plaats op schadelijke stoffen en ziekmakende bacteriën zoals salmonella.

De eieren krijgen ook een stempel met een ei-code. De ei-code begint met een cijfer:

• 0 = biologisch ei
• 1 = vrije uitloopei
• 2 = scharrelei
• 3 = koloniehuisvesting

Lees meer over de codes en wat dit betekent voor dierenwelzijn.

Daarna vind je de afkorting van het land van herkomst. NL staat voor Nederland. De laatste reeks getallen verwijst naar het bedrijf waar de eieren vandaan komen.

Deze partijen houden toezicht:

• NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) ziet toe op diergezondheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid.
• COKZ (Stichting Controle Orgaan Kwaliteits Zaken) controleert de kwaliteit, voedselveiligheid en etikettering van eieren en eiproducten.
• Skal Biocontrole houdt toezicht op de naleving van de biologische productievoorschriften.
• Certificerende instanties: voeren controles uit voor het keurmerk IKB Ei.
• WFSR (Wageningen Food Safety Research): doet onderzoek naar veilig en betrouwbaar voedsel.

2. Het eierpakstation

Eieren worden gesorteerd op grootte (S, M, L of XL) en kwaliteit (A of B) en voorzien van datum. B-kwaliteit wil bijvoorbeeld zeggen dat de schaal er iets anders uitziet. Deze eieren worden bijvoorbeeld in koekjes, cakes en salades gebruikt. De eieren krijgen een stempel met de ‘ten minste houdbaar tot’-datum tot 28 dagen na het leggen. COKZ houdt toezicht op de eierpakstations.

3. De winkel

Eieren mogen in de winkel zowel buiten de koeling als in de koeling bewaard worden. De NVWA houdt toezicht op de winkels.

4. Jouw keuken

3 dingen die jij kunt doen om thuis veilig je ei te eten:

• Bewaar de eieren in de doos in de koelkast (bij een temperatuur van 4 °C).
• Was je handen en keukengerei na contact met rauw ei of de eierschaal.
• Verhit eieren tot ze goed gaar zijn. Dit is extra belangrijk voor zwangeren, ouderen, jonge kinderen en mensen met een verminderde weerstand.

Lees meer tips over veilig omgaan met eieren.

Luchtkwaliteit

De pluimveehouderij is een belangrijke bron van fijnstof. Fijnstof is een verzamelnaam voor verschillende heel kleine deeltjes in de lucht. Het fijnstof is afkomstig van de huid en veren van de kippen en van het strooisel en voer. De hoeveelheid fijnstof die vrijkomt in kooisystemen is fors lager dan bij scharrelsystemen. Te hoge concentraties aan fijnstof in de lucht zijn schadelijk voor de gezondheid van mensen.

Mest

De vleesindustrie zorgt voor een mestoverschot in Nederland. Het overgrote deel van de mestproductie komt van rundvee, (leg)kippen dragen er slechts voor een heel klein deel aan bij. Een groot deel van de mest van (leg)kippen wordt tot mestkorrels verwerkt en gebruikt op Nederlandse of buitenlandse akkers. Daarnaast wordt een groot deel verbrand als biomassa om energie op te wekken.