Encyclopedie A-Z

Diarree

In het kort

Bij diarree heb je meerdere keren per dag hele dunne ontlasting. Dit kan plotseling ontstaan en snel weer overgaan, of juist lang duren.
Diarree kan een gevolg zijn van een voedselinfectie, stress, voedselovergevoeligheid, een onderliggende ziekte of het gebruik van bepaalde medicijnen.
Wanneer de ontlasting een slappe brij vormt, is dat niet meteen diarree. Slappere ontlasting komt in veel gevallen door een verkeerd voedingspatroon.
Om uitdroging te voorkomen is bij diarree het advies 2 tot 3 liter per dag te drinken. Het is verder verstandig gewoon gezond te blijven eten, zodat je voldoende vezels binnenkrijgt. Vezels binden het vocht in de ontlasting en helpen daardoor de diarree te verminderen.

Inhoud

Wat is diarree?

Bij diarree heeft iemand meerdere malen per dag last van waterdunne ontlasting. Meestal komt de aandrang om naar het toilet te gaan plotseling. Ook het ophouden van de ontlasting lukt meestal niet of moeizaam. De ontlasting heeft bij diarree vaak een ander kleur en geur. Bij diarree kunnen ook andere klachten voorkomen zoals misselijkheid, braken, koorts, buikpijn, buikkrampen en een algeheel gevoel van ziek zijn. Dat hangt af van de oorzaak van diarree.

Acute diarree is diarree die plotseling ontstaat en maximaal 14 dagen kan duren. Meestal gaat diarree na een paar dagen vanzelf weer over. Bij koorts, bloed of slijm in de ontlasting, heftige buikpijn, suffigheid, weinig plassen of als de diarree langer dan een paar dagen aanhoudt, raden we aan naar de huisarts te gaan.

Diarree kan ook langdurend (chronisch) zijn. Chronische diarree is meestal het gevolg van onderliggende aandoeningen zoals een voedselintolerantie of een darmziekte.

Hoeveel mensen hebben diarree?

In Nederland komen jaarlijks ongeveer 4,5 miljoen gevallen voor van acute diarree, veroorzaakt door virussen of bacteriën. Kinderen tot 5 jaar worden het vaakst getroffen.

Wat zijn oorzaken van diarree?

Normaal gesproken haalt de dikke darm water uit de ontlasting, waardoor de ontlasting indikt. Bij diarree zit er te veel water in de dikke darm. Dat kan komen doordat het lichaam extra water afscheidt naar de dikke darm, of doordat vocht uit de ontlasting minder goed wordt opgenomen. Daardoor krijg je dunne poep.

Acute diarree komt meestal door:

Buikgriep veroorzaakt om virus. Zo’n virus wordt overgedragen tussen mensen.
Voedselinfectie.
Psychische spanningen of nervositeit (zenuwachtig zijn). Hierdoor gaat de ontlasting sneller dan normaal door de darm, waardoor de dikke darm minder water uit de ontlasting kan halen.

Andere oorzaken van diarree, met name als diarree langer aanhoudt:

Het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals antibiotica of laxeermiddelen.
Een voedselallergie of -intolerantie, zoals koemelkallergie, lactose-intolerantie of coeliakie.
Aandoeningen van het maag- darmkanaal, zoals chronische darmontstekingen of het prikkelbare darmsyndroom.
Overloopdiarree: dunne ontlasting die weglekt langs de harde ontlasting die door obstipatie wordt veroorzaakt.

Dunne ontlasting door voeding

Wanneer de ontlasting een slappe brij vormt, is dat niet meteen diarree. Slappere ontlasting komt in veel gevallen door een verkeerd voedingspatroon. Het eten van te weinig vezels speelt een belangrijke rol. Vezels worden niet verteerd in de dunne darm maar komen in z’n geheel in de dikke darm terecht. Daar dragen ze bij aan een goede stoelgang door de ontlasting volume te geven, de darmbeweging te stimuleren en door vocht te binden waardoor de ontlasting steviger wordt.

Ook als je veel producten met fructose neemt, en bepaalde zoetstoffen zoals sorbitol kan dat bij sommige mensen zorgen voor dunnere ontlasting. Fructose zit bijvoorbeeld veel in vruchtensap en frisdrank. Fructose wordt namelijk in grote hoeveelheden niet goed opgenomen in de darm. Sommige mensen zijn gevoeliger voor fructose dan andere.

Diarree bij jonge kinderen

Naast de hierboven beschreven oorzaken, is het drinken van veel vruchtensap bij peuters een veelvoorkomende oorzaak van diarree. Vruchtensap is namelijk moeilijk te verteren voor peuters. Ook krijgen peuters soms te weinig vezels of te weinig vet binnen, waardoor het eten te snel door de dikke darm gaat.

Wat zijn de gevolgen van diarree?

Als je diarree hebt, verliest je lichaam veel vocht. Wanneer je lichaam meer vocht verliest dan het opneemt, kan het uitdrogen. Als je voldoende drinkt komt uitdroging door diarree niet vaak voor. Bij zwangeren, ouderen (boven de zeventig jaar) en bij verblijf in een land met een tropisch klimaat, is de kans op uitdrogen groter. Een klein percentage mensen met acute infectieuze diarree wordt opgenomen in een ziekenhuis.

Wat helpt tegen diarree?

Diarree ontstaat meestal via drinken of eten dat besmet is met virussen of bacteriën. Daarom is het van belang extra goed op hygiëne te letten bij het maken van eten. Je kunt ook besmet raken door direct of indirect contact met ontlasting van iemand die diarree heeft. Was je handen daarom goed na een toiletbezoek en voor het eten.

Bij diarree kunnen algemene voedingstips voor een goede spijsvertering al helpen. Daarnaast gelden de volgende adviezen:

1. Eet waar je trek in hebt

Probeer zo gezond mogelijk te blijven eten, eventueel in kleinere porties. Speciale voedingsmiddelen zijn niet nodig.

2. Drink veel om uitdroging te voorkomen

Probeer genoeg te drinken om uitdroging te voorkomen. Drink steeds kleine hoeveelheden, 2 tot 3 liter per dag. Drinken is extra belangrijk als je ook overgeeft. Water, thee, bouillon of verdund vruchtensap zijn geschikt. Heldere sappen, zoals appelsap, perensap en druivensap en frisdrank, zijn minder geschikt. Daar zit veel fructose in en dat kan voor sommige mensen juist laxerend werken.

Ben je zwanger, ouder dan 70 jaar of verblijf je in een warm land? Let er dan extra goed op dat je genoeg drinkt.

Bij de apotheek is een speciale oplossing (ORS) te krijgen om naast vocht ook mineralen weer aan te vullen.

3. Eet veel vezels

Volkorenbrood, groente, fruit, noten en peulvruchten zijn goede bronnen van vezel. Vezels werken in de darm als een soort spons waardoor ze water opnemen. Hierdoor krijgt de ontlasting de juiste substantie. Bekijk tips om meer vezels te eten.

Blijf je klachten houden?

Blijf je langer dan 4 weken last houden van je maag of darmen? Misschien kun je niet goed tegen een bepaald product of is er iets anders aan de hand. Ga bij voorkeur niet zelf experimenteren. Als je zomaar bepaalde producten weglaat kunnen klachten verergeren. Ook kunnen hierdoor tekorten ontstaan aan bepaalde voedingsstoffen.

Ga naar je huisarts om samen uit te zoeken wat er aan de hand is. Je huisarts kan je eventueel ook doorverwijzen naar een diëtist.

Veelgestelde vragen over diarree en voeding

Zijn medicijnen nodig bij diarree?

Medicijnen zijn meestal niet nodig. Soms is het om praktische redenen wenselijk de diarree snel te stoppen, zoals bijvoorbeeld bij een lange reis. Overleg het gebruik van diarree-remmers in zo’n geval met de huisarts.

sluiten

Zijn er producten die stoppend werken?

Producten als banaan, geraspte appel, bosbessensap, beschuit, kaneel, rijst, rijstewater, witbrood en wortelpuree werken niet merkbaar stoppend bij diarree.

sluiten