Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
sluit
Menu
Zoek
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W Y Z
Encyclopedie A-Z

Allylalkoxybenzenen

Allylalkoxybenzenen (fenylethers) zijn aromastoffen. Ze zitten in sommige kruiden, zoals basilicum, anijs, nootmuskaat en dragon. Er zijn verschillende allylalkoxybenzenen, namelijk estragol, methyleugenol, safrol en myristicine.  

Er is weinig bekend over de gezondheidsrisico’s. In grote hoeveelheden kunnen ze mogelijk kankerverwekkend zijn. Myristicine vertraagt juist de groei van tumoren. 

Normaal gebruik van kruiden is niet schadelijk voor je gezondheid. Er is wettelijk vastgelegd hoeveel allylalkoxybenzenen er maximaal in een product mag zitten. 

Omschrijving

Allylalkoxybenzenen (fenylethers) zijn aromastoffen die van nature in sommige kruiden en specerijen voorkomen. Aromastoffen veranderen de geur en smaak van een product. Deze stoffen vallen onder de plantengifstoffen. 

Soorten allylalkoxybenzenen

Tot de allylalkoxybenzenen behoren:

  • Estragol (onder andere in anijs, dragon, venkel en basilicum) 
  • Methyleugenol (onder andere in piment, basilicum, nootmuskaat en dragon) 
  • Safrol (onder andere in nootmuskaat, kaneel, sassafras en dong quai)
  • Myristicine (onder andere in nootmuskaat, foelie, anijs, peper en sassafras) 

Gehalte allylalkoxybenzenen

Per kruid of specerij kan het gehalte allylalkoxybenzenen behoorlijk uiteenlopen, als gevolg van verschillen in ras, groeiomstandigheden en bewerking. Kruiden in poedervorm bevatten minder aroma dan de verse of ingevroren vorm. Ze zullen daardoor minder allylalkoxybenzenen bevatten. 

Gezondheidseffecten

In de onderstaande tabel staan de gezondheidseffecten van de allylalkoxybenzenen. 
Allylalkoxybenzeen Komt voor in Gezondheidseffect
Estragol,  safrol en methyleugenol.  Onder andere anijs, dragon, venkel, basilicum, kaneel, sassafras, steranijs, dong quai. Acuut: hallucinatie.
Regelmatig hoge dosis: leverschade.
Mogelijk kankerverwekkend
Myristicine.  Vooral in nootmuskaat en foelie.  Acuut: hallucinatie.Veroorzaakt geen leverschade, vertraagt de groei van tumoren. 
Allylalkoxybenzenen werken als een antidepressivum en helpen kramp op te lossen. In hoge dosis zijn ze hallucinogeen. Mogelijke bijwerkingen zijn maagdarmkrampen, overgeven en beven.

Kankerverwekkend?

Uit dierproeven, reageerbuisonderzoek en een enkel onderzoek bij mensen blijkt dat estragol, methyleugenol en safrol als zuivere stof genotoxisch zijn. Genotoxisch wil zeggen dat ze het erfelijk materiaal (DNA) beschadigen. Stoffen die genotoxisch zijn, zijn mogelijk kankerverwekkend. 

Er is nog maar weinig onderzoek gedaan bij mensen en naar het effect als de stoffen gegeten worden in de vorm van kruiden. Daarom is nog niet duidelijk of, en zo ja in welke mate, deze stoffen schadelijk zijn voor mensen die kruiden eten of kruidenthee drinken. 

Myristicine vertraagt juist de groei van tumoren.

Veiligheid

In zuivere vorm zijn estragol, methyleugenol en safrol voor proefdieren kankerverwekkend. De Europese Unie stelt dan geen toelaatbare dagelijkse inname (TDI) vast. Om de inname van deze stoffen zo veel mogelijk te beperken mogen estragol, methyleugenol en safrol in de EU niet in geconcentreerde vorm als smaakstof worden toegevoegd. De kruiden waarin ze voorkomen, zoals kaneel, nootmuskaat en anijs, mogen wel aan levensmiddelen worden toegevoegd. De hoeveelheid is dan aan een maximum gebonden. 

Maximale hoeveelheden in producten

In de Europese Unie bestaat voor estragol, methyleugenol en safrol een maximum toegelaten gehalte. Dit is vastgelegd in de Europese verordening die gaat over het gebruik van aroma’s in levensmiddelen. 

Voedingsadvies

Uit voorzorg gelden de volgende adviezen:
  • Gebruik kruidenpreparaten met venkel (zoals venkelolie), anijs (zoals anijsolie), sassafras of dong quai niet in gedroogde vorm of als olie voor aromatherapie. In deze vorm hebben de kruidenpreparaten en hoog allylalkoxybenzeengehalte en zijn ze acuut giftig. 
  • Wees matig met kruiden als anijs (en producten hiervan, zoals anijsthee, sambuca, pastis en ouzo), venkel (zoals venkelthee), basilicum, pesto, dragon, kaneel en nootmuskaat. 

Voor moeders die borstvoeding, baby’s en zwangere vrouwen

Kleine baby’s kunnen vrij snel meer allylalkoxybenzenen uit venkel en anijs binnenkrijgen dan goed voor ze is. Daarom geldt het advies voor moeders die borstvoeding geven om geen venkelthee en anijsthee te nemen. Geef ook geen venkelthee en anijsthee aan baby's, bijvoorbeeld tegen darmkrampjes.Voor zwangere vrouwen is dit effect richting de baby waarschijnlijk nog klein, daarom krijgen zij het advies om het niet te veel te drinken.

Meer informatie

European Food Safety Authority: www.efsa.europa.eu  

Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (Jacfa): www.who.int/ipcs/food/jecfa  

Europese verordening nr. 1334/2008 inzake gebruik aroma’s in levensmiddelen.