Wat is Nutri-Score?

Nutri-Score is een voedselkeuzelogo van de overheid. Het geeft producten op basis van hun samenstelling een bepaalde score. De score loopt van A (donkergroen) tot en met E (donkeroranje). Als je voor het schap staat kun je bijvoorbeeld zien welke pizza’s of koekjes volgens Nutri-Score een betere samenstelling hebben. Het advies is om het logo vooral te gebruiken voor producten buiten de Schijf van Vijf.

Met Nutri-Score kun je dezelfde soort producten met elkaar vergelijken. Zo kun je kiezen voor een product met een betere samenstelling. Een groene A of B wil dus niet meteen zeggen dat het product gezond is, maar dat het in vergelijking met dezelfde soort producten een betere samenstelling heeft.

De Schijf van Vijf laat zien welke producten een gezonde keuze zijn. Kijk daarom eerst of het product in de Schijf van Vijf staat.

Hoe kun je Nutri-Score gebruiken?

Nutri-Score helpt je te kiezen voor het product met een betere samenstelling. Dat is vooral handig bij producten die niet in de Schijf van Vijf staan. Zoals sauzen, frisdranken, koeken, pizza’s en snacks.

1. Kijk altijd eerst of een product in de Schijf van Vijf staat

Kijk of een product in de Schijf van Vijf staat met onze gratis app ‘Kies Ik Gezond?’ Regelmatig worden producten namelijk door Nutri-Score anders beoordeeld, bijvoorbeeld:

• Gezouten noten kunnen een A- of B-score krijgen, terwijl deze niet in de Schijf van Vijf staan vanwege het zout.
• Witte én volkoren rijst- en pastasoorten kunnen een A- of B-score krijgen. Terwijl witte soorten niet in de Schijf van Vijf staan.
• Er kunnen kant-en-klaarmaaltijden zijn met een score A of B. Terwijl ze niet in de Schijf van Vijf staan door bijvoorbeeld te veel zout of verzadigd vet.
• Magere kazen, oliën, halvarines en margarines krijgen een score C of D. Maar deze producten staan in de Schijf van Vijf.
• Groente en fruit in blik met toegevoegd zout of suiker krijgen een score A, net als de producten waar dit niet aan is toegevoegd. Alleen groente en fruit in blik zonder toegevoegd zout of suiker staan in de Schijf van Vijf.
  

Staat het product in de Schijf van Vijf, dan weet je dat het gezond is. Staat het product er niet in, dan kun je op Nutri-Score letten.

2. Buiten de Schijf van Vijf? Dan kun je Nutri-Score gebruiken

Kies je een product dat buiten de Schijf van Vijf staat? Dan geven wij het advies om dat niet te veel en niet te vaak te eten.

Aanvullend kun je Nutri-Score bij deze producten gebruiken door te kiezen voor een product met een samenstelling die volgens Nutri-Score beter is. Maar een product met een A of B is dus niet per se gezond.

Nutri-Score vergelijkt altijd binnen productgroepen. Dus buiten de Schijf van Vijf kun je Nutri-Score gebruiken bij bijvoorbeeld sauzen, frisdranken, sappen, pizza’s, snacks, koek en snoep.

Wil je op een ingrediënt letten zoals zout of suiker? Kijk dan op het etiket op de achterzijde en vergelijk. Of gebruik de ‘Kies Ik Gezond?’-app.

Hoe kan het dat Nutri-Score afwijkt van de Schijf van Vijf?

Dat heeft meerdere redenen:

1. Nutri-Score werkt met positieve en negatieve componenten van een product

Positieve componenten volgens het algemene rekenmodel van Nutri-Score zijn de hoeveelheid eiwit, vezel, groente, fruit en peulvruchten. Deze worden afgetrokken van de punten voor negatieve componenten, namelijk de hoeveelheid energie, verzadigd vet, suiker en zout.

Dit betekent dat je het negatieve kan wegstrepen tegen het positieve. Een product met veel zout of suiker kan zo toch op een goede score uitkomen als er bijvoorbeeld genoeg eiwit of groente in zit.

De Schijf van Vijf doet dat anders: daarin kun je het negatieve niet wegstrepen tegen het positieve. Als er te veel zout in een product zit, staat het niet in de Schijf van Vijf, ook al zit er veel eiwit of groente in.

2. Nutri-Score kijkt naar bepaalde voedingsstoffen en losse ingrediënten waaruit een product bestaat

Dus ook al is een product als geheel goed voor de gezondheid, het kan toch een negatieve score krijgen door negatieve componenten. Denk aan oliën die in de Schijf van Vijf vallen, maar een Nutri-Score-C krijgen omdat energie als negatief component telt.

De Schijf van Vijf kijkt altijd eerst naar gezondheidseffecten en dan pas naar voedingsstoffen. Plantaardige oliën passen in een gezond eetpatroon.

Nutri-Score in de winkel

1 januari 2024 is het logo officieel ingevoerd in Nederland. Dit is gedaan met een herzien rekenmodel om het logo beter te laten aansluiten op voedingsrichtlijnen in verschillende landen, waaronder de Schijf van Vijf. Bovenstaande voorbeelden zijn gebaseerd op de herziene criteria. Er blijven dus wel verschillen.

Tot 1 juli 2024 mochten producten nog het Nutri-score logo dragen op basis van het oude rekenmodel, als zij voor 1 januari 2024 al met het logo op de markt waren. Bedrijven hadden namelijk tot 1 juli 2024 om het logo op hun producten aan te passen aan het herziene rekenmodel. Producten die geïmporteerd zijn uit landen waar Nutri-Score al eerder was ingevoerd, hebben tot eind 2025 de tijd om het logo aan te passen aan het herziene rekenmodel.

Het is aan het logo op zo’n geïmporteerd product nu niet altijd te zien of het op het oude of het nieuwe rekenmodel gebaseerd is. Er is een aanpassing aan het logo ontwikkeld hiervoor, maar de toepassing is vrijwillig.

Waarom staat Nutri-Score niet op elk product?

Je komt in de winkel producten tegen mét en zonder Nutri-Score. Dat heeft verschillende redenen.
Voedselproducenten kunnen zelf kiezen of ze het logo op hun verpakkingen gebruiken. Maar áls ze het gebruiken, dan moeten ze dat op alle producten van het betreffende merk doen. Daar hebben zij 2 jaar de tijd voor, nadat ze hebben aangegeven Nutri-score te willen gebruiken. De gegevens van alle producten die Nutri-score op hun verpakking hebben, moeten worden aangeleverd bij de Levensmiddelendatabank.

Er zijn ook producten waarop het logo niet hoeft te staan. Sommige producten hoeven volgens de wet namelijk geen voedingswaardetabel te hebben. Daaronder vallen bijvoorbeeld verse groente en fruit, onbewerkt vlees, kruiden, zout, koffie, thee en kauwgom.

Er zijn ook producten waarop Nutri-score niet mág worden gebruikt. Dit gaat om kindervoeding voor kinderen t/m 3 jaar, flesvoeding en opvolgmelk voor baby’s, sportvoeding, dieetvoeding en medische voeding, maaltijdvervangers en voedingssupplementen.

Ontwikkeling van het rekenmodel achter Nutri-Score

In 2022 is het rekenmodel achter Nutri-score door een internationale wetenschappelijke commissie herzien. Zo worden nu bijvoorbeeld zout en suiker in producten strenger beoordeeld. Er zijn verschillende maar vergelijkbare rekenmodellen: één voor vaste voedingsmiddelen (het algemene model), één voor kaas en één voor vetten, oliën, noten en zaden. In 2023 is een aangepast rekenmodel voor dranken gepubliceerd.

De Gezondheidsraad heeft bekeken of met de aanpassingen de aansluiting op de Schijf van Vijf is verbeterd. Ze geven aan dat er relatief veel aandachtspunten zijn voor de productgroepen die in de Schijf van Vijf staan. In de groepen buiten de Schijf van Vijf krijgen de producten meestal een lage Nutri-Score (C, D of E). Daar is de aansluiting beter.

De Gezondheidsraad geeft aan dat het logo een meerwaarde kan hebben, met name voor mensen met een beperkte voedingskennis. Maar de raad vindt het ook belangrijk dat meerdere tekortkomingen daadwerkelijk worden opgelost.

Het aangepaste rekenmodel voor de categorie dranken is niet geanalyseerd door de Gezondheidsraad.
De internationale wetenschappelijke commissie buigt zich de komende tijd verder over bepaalde zaken, zoals wat wel en niet kan meetellen onder de positieve componenten groente, fruit en peulvruchten.

Uitdaging voor de voedingsvoorlichting

De Gezondheidsraad geeft aan dat het uitdagend is voor de voedingsvoorlichting om de scores die onvoldoende in lijn zijn met de nationale voedingsadviezen uit te leggen. Het Voedingscentrum herkent zich in die conclusie. We zien dat consumenten er vragen over hebben. Daaruit blijkt ook weer dat het ingewikkeld is om verschillen tussen Nutri-Score en de Schijf van Vijf uit te leggen. Het Voedingscentrum wil verwarring bij consumenten voorkomen en vindt dan ook dat de tekortkomingen opgelost moeten worden.

Lees het rapport van de Gezondheidsraad.

Integrale aanpak

Zolang een voedselkeuzelogo in lijn is met de voedingsvoorlichting zien wij het als één mogelijke maatregel die kan helpen om mensen gezonder te laten kiezen. De bewijzen dat mensen zich bij het boodschappen doen door een logo laten leiden in hun keuzes en daardoor echt gezonder gaan eten, zijn echter zwak en niet eenduidig.

Daarom zijn juist ook andere maatregelen van belang in het gezonder maken van het voedingspatroon van meer mensen. Denk aan een suikertaks, het goedkoper maken van groente en fruit, het vergroten van het gezonde aanbod in de eetomgeving en voedselonderwijs. Een integrale aanpak is nodig.

Relatie met productverbetering

In 2022 is naast Nutri-Score de Nationale Aanpak Productverbetering (NAPV) gestart. Hiermee moedigt de overheid fabrikanten aan de samenstelling van bewerkte producten te verbeteren door het gehalte aan zout, verzadigd vet en suiker te verlagen. Of de introductie van Nutri-Score producten óók minder zout, zoet of vet maakt is nog niet duidelijk.

Onderzoek uit het buitenland laat zien dat een voedselkeuzelogo kan bijdragen aan productverbetering. Maar of dat met Nutri-Score gebeurt is de vraag. Fabrikanten hoeven niet per se het zout- of het suikergehalte omlaag te halen om een betere score te krijgen. Ze kunnen ook meer eiwit of groente toevoegen om een goede score te krijgen.

Iedereen meedoen

Nu Nutri-Score is ingevoerd, vinden wij het tot slot noodzakelijk dat alle producenten en supermarkten meedoen. Je wilt bijvoorbeeld niet dat mensen een gezond product zonder logo omruilen voor een ongezond product, maar met logo. Wettelijk gezien kan de Nederlandse overheid een logo niet verplichten. Dit heeft te maken met de handelsvrijheid van de landen in de Europese Unie.

Vragen?

Ga voor vragen naar de pagina over Nutri-Score van de Rijksoverheid en bedrijven naar nutriscorevoorbedrijven.nl.