Wat is voedselovergevoeligheid?
Voedselovergevoeligheid is de overkoepelende term voor voedselallergie en intolerantie.
Wat is een voedselallergie?
Bij een voedselallergie reageert je afweersysteem op bepaalde stoffen in voedingsmiddelen. Je afweersysteem maakt antistoffen aan tegen eiwitten die in de voeding voorkomen. Eiwitten die allergische reacties kunnen opwekken heten allergenen. Bekende allergenen zijn bepaalde eiwitten in koemelk of noten. Lees meer over koemelkallergie.
Wat is een voedselintolerantie?
Het lichaam kan op bepaalde voedingsmiddelen reageren zonder dat het afweersysteem geactiveerd wordt. Het gaat dan om een niet-allergische-voedselovergevoeligheid. We noemen dat een intolerantie. Denk bijvoorbeeld aan een lactose-intolerantie. Daarbij kunnen mensen de stof lactose niet goed verteren.
De stoffen die bij een intolerantie de klachten veroorzaken heten ‘triggers’. Deze triggers komen van nature voor in voedingsmiddelen, zoals lactose. Ze kunnen ook aan voedingsmiddelen worden toegevoegd, zoals het conserveermiddel sulfiet.
Hoeveel mensen hebben een voedselallergie of intolerantie?
Naar schatting heeft ongeveer 1 tot 4% van de bevolking een voedselallergie of voedselintolerantie. Bij kinderen wordt geschat dat zo'n 4 tot 6% een voedselovergevoeligheid heeft. Kinderen die in de babytijd een koemelkallergie hebben, groeien daar meestal overheen.
Wat is de oorzaak van een voedselallergie of intolerantie?
De kans op een allergie of intolerantie is groter als je een erfelijke aanleg hebt. Dat wil zeggen dat je minstens één ouder, broer of zus hebt met een aangetoonde voedselallergie of intolerantie.
Het is niet eenvoudig om voedselovergevoeligheid vast te stellen. De klachten kunnen heel verschillend zijn en per persoon anders zijn. Bovendien kunnen de klachten ook andere oorzaken hebben.
Kun je tijdens de zwangerschap iets doen om allergie
te voorkomen bij je kind?
Er zijn geen aanwijzingen dat het zinvol is om tijdens
de zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding een dieet te volgen om
allergieën bij kinderen te voorkomen. Wel kun je de kans op allergie bij je
kind verkleinen door niet te roken.
Als je baby geboren is kun je de kans op een voedselallergie verkleinen
door op tijd te starten met het geven van oefenhapjes. Lees hoe je de kans op een voedselallergie bij je baby kunt verkleinen.
Wat zijn symptomen van een voedselallergie of intolerantie?
Het verschilt heel erg wat de symptomen zijn bij
voedselovergevoeligheid. Vooral huid-, luchtweg- en maagdarmklachten komen vaak
voor. Denk aan bultjes, zwelling, hevige jeuk, benauwdheid, hoesten, braken, diarree en krampen. Veel van deze klachten kunnen
ook andere oorzaken hebben. Het is daarom belangrijk dat de arts alle andere
mogelijke oorzaken uitsluit.
Bij een voedselallergie komt er bij een allergische reactie histamine vrij. Deze stof zorgt ervoor dat de bloedvaten wijder worden. Bij een heftige reactie kan de bloeddruk hierdoor zo sterk dalen dat je bewusteloos raakt. Ook is gelijktijdig een astma-aanval mogelijk.
Anafylactische shock bij een allergie
Een anafylactische shock is een levensbedreigende situatie door een allergische reactie op bepaalde producten, zoals pinda of sesam, of op bijvoorbeeld medicijnen of een wespensteek. Dit treedt meestal op bij mensen met een bestaande allergie.
De symptomen ontstaan vaak binnen enkele minuten en kunnen soms uren aanhouden. De eerste symptomen zijn vaak een prikkelend gevoel, jeuk of een metaalachtige smaak in de mond. Daarna kunnen urticaria (galbulten), zweten, braken, krampen, diarree, zwellingen in de mond en keel, ademhalingsproblemen en benauwdheid ontstaan. Een adrenaline-injectie is nodig om de reactie te stoppen.
Wat kun je doen als je denkt allergisch of intolerant te zijn?
Als je merkt dat je heftig reageert op een bepaald product, kun je het beste naar de huisarts gaan. Die kan vaststellen of het om een voedselallergie of intolerantie gaat en je dan doorverwijzen naar een diëtist. De diëtist gaat samen met jou op zoek naar de oorzaak van de klachten. Ga niet zelf experimenteren met het weglaten of juist gebruiken van bepaalde producten.
Wat zijn tips als je een allergie of intolerantie hebt?
Ga naar een diëtist
Een diëtist kan je advies geven over hoe je bepaalde producten kunt mijden zonder dat je een tekort aan voedingsstoffen krijgt. Bij een voedselovergevoeligheid krijg je vanuit je zorgverzekering voor een aantal
uur een diëtist vergoed. Lees hoe het zit met vergoedingen voor voedings- en leefstijladvies.
Voor lactose-intolerantie, coeliakie en koemelkallergie bij baby’s en jonge kinderen hebben wij ook nog tips op onze website.
Lees het etiket
Op het etiket moeten in ieder geval de 14 meest voorkomende allergenen duidelijk vermeld zijn, bijvoorbeeld dikgedrukt of met hoofdletters. De ingrediëntenchecker in onze gratis 'Kies Ik Gezond?'-app helpt om producten te herkennen die jij mag eten en drinken. Je kunt selecteren op honderden verschillende ingrediënten en allergenen.
Bron afbeelding: NVWA
Let goed op bij restaurants, bakkers en slagers
Restaurants, slagerijen, bakkerijen, zorginstellingen en de catering zijn verplicht om jou te informeren over allergenen in onverpakte producten. Het staat de ondernemer dan vrij op welke wijze de informatie over allergenen worden gegeven. Dit kan mondeling, maar bijvoorbeeld ook via een beeldscherm of een schapkaart. In ieder geval moet je ergens in het bedrijf een melding kunnen zien, zodat duidelijk is waar de informatie kan worden gevraagd.
Ga je op vakantie met een voedselallergie? Bekijk onze tips om te zorgen dat je goed voorbreid op reis gaat.
Wat is een kruisreactie bij een allergie?
Ben je bijvoorbeeld allergisch voor garnaal, dan kan het zijn dat je ook reageert op krab. Dat komt doordat de allergenen in deze producten veel op elkaar lijken. Wanneer dit gebeurt, noemen we dat een kruisreactie.
Kruisreactie bij hooikoorts
Als je hooikoorts hebt, kun je soms ook allergische reacties krijgen bij het eten van bepaalde producten. Zo kan iemand met een allergie voor berkenpollen
ook allergisch zijn voor appels, peren, kersen en hazelnoten. Ook dat noemen we kruisreacties. Vermoedelijk komt dit omdat bepaalde allergenen in voeding en in pollen aan elkaar verwant zijn.
In het volgende overzicht staan de meest bekende kruisreacties tussen pollen en plantaardig voedsel. Niet alle genoemde kruisreacties komen even vaak voor. Sommige kruisreacties zijn echt uitzonderlijk.
Meer mogelijke kruisreacties
Naast bovengenoemde kruisreacties kunnen er ook kruisreacties ontstaan bij andere allergieën. Hieronder een overzicht:
Door het inademen van eiwitten uit vogelpoep bij bijvoorbeeld het schoonmaken van de vogelkooi kan iemand overgevoelig raken voor kippenei-eiwit. Dit wordt het ‘Bird-Egg-Syndrome’ oftewel Vogel-Ei-Syndroom genoemd.