Eetwissels (2019)

Met het huidige voedingspatroon halen mensen ongeveer 30% van de energie uit Schijf van Vijf-producten, terwijl de aanbeveling circa 85% is. De rest eten mensen dus buiten de Schijf van Vijf. Het probleem waarop deze campagne zich richt, is tweeledig: 

1. Risico op bepaalde aandoeningen zoals overgewicht, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten verlagen.
2. Milieudruk van het voedingspatroon verlagen. Bij het produceren van voedsel komen namelijk broeikasgassen en andere stoffen vrij, zoals bestrijdingsmiddelen en ammoniak, en gaan er noodzakelijke grondstoffen, zoals water, stikstof en fosfaat, verloren. Dit vraagt om aanpassingen in ons eetpatroon.

De voorgestelde Eetwissels maken per keer dat je ze toepast een verschil, omdat je dan minder zout of suiker of juist meer vezels binnenkrijgt. Eén wissel zet iets groters in gang, een beweging naar gezonder en duurzamer eten met de Schijf van Vijf. Vanuit het zelfvertrouwen dat groeit per Eetwissel, kan iemand vaker en meer Eetwissels maken. En dat gaat alles bij elkaar wel aantoonbaar effect hebben op de eigen gezondheid en het milieu.

Menselijke consumptie levert een grote bijdrage aan de milieubelasting. Als het gaat om klimaatimpact hebben we het over 20 tot 35% van de totale consumptie per Nederlander. Vooral de wissels die te maken hebben met minder dierlijk naar plantaardig, van grote porties naar kleinere porties en van alcoholische en suikerhoudende dranken naar koffie, thee en water, kunnen die bijdrage substantieel verlagen. De andere wissels geven een kleine bijdrage, maar alle kleine beetjes helpen. 

Het doel is om richting de Schijf van Vijf te bewegen. Maar dat hoeft niet in één keer, want grote verandering hou je moeilijker vol.

Wanneer iemand een kleine stap zet, dan geeft dat gelijk vertrouwen om het nog eens te doen. Zo’n klein stapje wordt ook sneller een nieuwe gewoonte. En dat is ons einddoel: een gezonder, maar ook een duurzamer eetpatroon volgens de Schijf van Vijf.  

De consumptie van vlees bestaat vooral uit rood vlees en bewerkt vlees. Er is een relatie tussen het eten van veel rood vlees en vooral van bewerkt vlees en een hoger risico op bepaalde soorten kanker (darmkanker en longkanker), het risico op diabetes type 2 en op beroerte. De Gezondheidsraad heeft dit vastgesteld op basis van een gedegen en systematische evaluatie van internationale wetenschappelijke literatuur. Ook andere gerenommeerde instanties zoals het Wereld Kanker Onderzoek Fonds laten zien dat het eten van veel rood vlees en bewerkt vlees het risico op darmkanker verhoogt. Zij adviseren daarom per week niet meer dan 350-500 gram rood vlees te eten; en daarnaast om weinig bewerkt vlees te eten.

Wat betreft het milieu: van alle voedingsmiddelen heeft vlees de hoogste milieubelasting per 100 gram. Binnen het Nederlandse voedingspatroon is rood vlees verantwoordelijk voor het grootste deel van de broeikasgasemissies: circa 30%. Voor wit vlees is dit lager: rond de 5%. Dat geldt niet alleen voor broeikasgassen, maar ook voor landgebruik en watergebruik. Vlees is ook een product dat vervangbaar is door andere eiwitrijke producten met een veel lagere milieubelasting, zoals noten, bonen en soja.