Veel ouders hebben
moeite met kindermarketing, dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het
Voedingscentrum. Vooral kindermarketing die plaatsvindt op scholen, tijdens
sportevenementen voor kinderen en op social media, vinden ouders niet normaal.
De meerderheid is voor maatregelen tegen kindermarketing van ongezonde
producten, zoals koek, snoep en frisdrank.
De belangrijkste
conclusies uit het onderzoek:
- De helft van de
ouders heeft moeite met kindermarketing voor ongezonde producten (producten
buiten de Schijf van Vijf), 35% is neutraal en 15% heeft er geen moeite mee.
- 71% van de ouders
vindt dat kindermarketing voor ongezonde producten niet thuishoort op een
sportevenement voor kinderen.
- 60% van de ouders
vindt het niet normaal dat er kindermarketing voor ongezonde producten
plaatsvindt via social media.
- Driekwart van de
ouders wil dat kindermarketing voor ongezonde producten wordt tegengegaan op
scholen, social media en tijdens sportevenementen voor kinderen.
- Bijna 9 op de 10
ouders denkt dat kindermarketing op sportevenementen, scholen, in
televisieseries, films en games effect heeft op de voorkeuren en voedselkeuzes
van hun kind.
De
verantwoordelijkheid voor het nemen van maatregelen tegen kindermarketing ligt
volgens de ouders bij de overheid, reclamemakers en de organisatoren van
sportevenementen.
De quickscan Kindermarketing is
in 2018 in opdracht van het Voedingscentrum uitgevoerd door onderzoeksbureau Flycatcher.
Het ging om een representatieve steekproef van 1.010 ouders met kinderen tot en
met 17 jaar.
Wat is
kindermarketing?
Kindermarketing
is reclame en promotie specifiek voor voedingsmiddelen, die gericht zijn op
kinderen. Denk daarbij aan afbeeldingen van superhelden op verpakkingen,
tv-reclames met tekenfilmfiguren, het gratis weggeven van producten bij
sportevenementen en vloggers die betaald krijgen om reclame te maken voor een
product.
Effecten
kindermarketing
Vrolijke dierenfiguren
of striphelden op de verpakking van koekjes, een populaire sporter die
frisdrank aanprijst: dat lijkt onschuldig, maar dat is het niet. Bijna alle
reclame gericht op kinderen is voor producten die niet in de Schijf van Vijf
staan.
Astrid Postma-Smeets,
expert voeding en gezondheid bij het Voedingscentrum: “Ouders geven duidelijk
aan moeite te hebben met kindermarketing op ongezonde producten en het ook niet
op prijs te stellen. En dat is terecht. Het beïnvloedt wat kinderen willen
eten. Nu wordt kindermarketing voornamelijk gemaakt voor ongezonde producten.
Wij vinden dat kinderen beschermd moeten worden tegen kindermarketing van
ongezonde producten”
In het tv-programma
Radar gaat Astrid dieper in op de resultaten van het onderzoek en vertelt ze wat
er moet gebeuren om kinderen beter te beschermen tegen kindermarketing. Bekijk de uitzending.
Meer
in ons standpunt over kindermarketing
Reclamecode
In de Nederlandse ReclameCode (NRC) zijn de regels vastgelegd waar
reclame aan moet voldoen. Deze regels legt de industrie zichzelf op. We zien
dat de huidige Reclamecode voor Voedingsmiddelen (RvV) achterloopt op de
marketingontwikkelingen van fabrikanten. Bovendien zijn er andere knelpunten
die ruimte laten voor kindermarketing op ongezonde producten. Daarom zien wij
graag dat de volgende punten worden opgenomen in de reclamecode:
- Sportevenementen
waar kinderen tot en met 16 jaar aan meedoen moeten vrij zijn van
kindermarketing van producten buiten de Schijf van Vijf;
- De code moet
actief worden gehandhaafd. Consumenten moeten nu zelf het initiatief nemen om
een klacht in te dienen bij de reclamecodecommissie;
- De huidige
Europese voedingskundige criteria van de Reclamecode voor Voedingsmiddelen
moeten vervangen worden door de Richtlijnen van de Schijf van Vijf;
- Verpakkingen
(point-of-sale) en kopstellingen mogen niet langer worden uitgezonderd in de
code;
- De regels rondom
kindermarketing op social media, websites en games moeten worden aangescherpt;
- De
leeftijdgrens moet worden verhoogd naar 16 jaar. Momenteel gelden de regels in
de reclamecode voor kinderen tot en met 12 jaar.
Ontwikkelingen
De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI), de
koepelorganisatie voor bedrijven in de levensmiddelenindustrie, heeft in mei
2018 aangekondigd dat het kinderidolen
(zogenoemde “licensed characters” zoals Disney’s Mickey Mouse) van verpakkingen
gaat halen. Wanneer is nog niet bekend. Dat is een goede stap, maar daarmee is
kindermarketing de wereld nog niet uit.
Andere voor kinderen aantrekkelijke figuren, zoals dieren en
getekende figuren, mogen nog wel op verpakkingen worden afgebeeld. Bovendien
mogen in supermarkten en andere winkels nog gebruik worden gemaakt van
zogenoemde kopstellingen om producten voor kinderen te promoten. Kopstellingen
staan aan de kopse kant van de schappen en vallen zo extra op.
Steeds meer reclame verloopt via uitingen van vloggers. Momenteel is
het voor vloggers voldoende om in de begeleidende tekst kenbaar te maken dat er
sprake is van een gesponsorde uiting. Dit beschermt kinderen onvoldoende tegen
de invloed van reclame.
Op 15 oktober 2018 kwam de Wereldgezondheidsorganisatie WHO met een rapport naar buiten waaruit blijkt dat de huidige aanpak van kindermarketing wereldwijd nog te wensen overlaat.