Het RIVM brengt een tussenrapport uit over vervolgonderzoek naar PFAS in eieren van kippen van particulieren (zoals hobbykippen). Daarin staat dat mensen al veel PFAS binnenkrijgen via voeding en drinkwater. PFAS uit eieren van eigen kippen komt daar bovenop. Ze vonden in hun onderzoek te veel PFAS in het merendeel van deze eieren. Daarom raadt het RIVM af om producten te eten die veel PFAS kunnen bevatten, zoals eieren van particulieren.
Vorig jaar bleek ook al dat in eigen eieren te hoge gehalten aan PFAS kunnen zitten. Daarom was vanaf toen het advies van het Voedingscentrum: ‘wissel eigen eieren af met eieren uit de supermarkt’.
Wat is het nieuwe advies?
Wil je het risico dat je te veel PFAS via voeding binnenkrijgt zo veel mogelijk beperken? Kies er dan voor om geen eieren van eigen kippen te eten. Eieren uit de supermarkt, van de markt of speciaalzaak zijn veilig. Daar zorgen wetten en controles voor. Je kunt ook je eieren laten testen bij een laboratorium om te weten hoeveel PFAS erin zit.
Onze expert voedselveiligheid Wieke van der Vossen heeft zelf ook kippen. “Ik begrijp heel goed dat dit advies opnieuw zorgen oproept. Veel mensen hechten waarde aan hun eigen kippen. Ik vind het ook fijn om eieren van onze eigen kippen te eten. Bovendien zit niet in álle eieren te veel PFAS, dat kun je alleen niet zien aan de buitenkant.”
PFAS in perspectief
We weten dat PFAS schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid. Als je er gedurende meerdere jaren te veel van binnenkrijgt, kunnen de stoffen de werking van het immuunsysteem negatief beïnvloeden. Je wordt dan niet gelijk ziek. Maar als het immuunsysteem minder goed werkt, kun je wel sneller of vaker ziek worden. Of (kinder)vaccinaties kunnen minder effectief worden.
Het Voedingscentrum wil mensen helpen met onafhankelijke en juiste informatie en advies, zodat ze zelf een afweging kunnen maken. Ook willen we het risico van PFAS in het grotere plaatje zetten.
Van der Vossen: “Een keer een ei eten met te veel PFAS zal niet meteen schadelijk zijn. Of iemand daadwerkelijk gezondheidsproblemen ontwikkelt, hangt af van veel meer factoren. Uit welke andere bronnen krijg je PFAS binnen? Hoe lang duurt dat al? En heel belangrijk: wat is je leefstijl? Want naast het vermijden van schadelijke stoffen, kun je veel doen voor je gezondheid. Gezond en gevarieerd eten, voldoende bewegen, goed slapen en niet roken zijn minstens zo belangrijk voor een goede afweer en gezondheid.”
Wat is er allemaal gebeurd afgelopen jaar rondom PFAS in eieren?
Vorig jaar kwam Bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) van de NVWA tot de conclusie dat in eigen eieren te veel PFAS kunnen zitten. Dit riep veel zorgen op in het hele land. Het advies was vanaf toen: ‘Wil je geen risico lopen, dan is de meest veilige keuze om te kiezen voor eieren uit de supermarkt, van speciaalzaken of van de markt. Hierin zijn geen hoge waarden gevonden. Als je er wel voor kiest eieren van eigen kippen te eten, wissel deze dan af met eieren uit de supermarkt.’
Voor de regio Zuid-Holland Zuid en de gemeente Altena geldt zelfs al enige tijd het advies om geen eieren van eigen kippen te eten vanwege PFAS.
Commerciële partijen
Het was duidelijk dat er meer onderzoek nodig is. Het was al snel mogelijk om je eigen eieren bij commerciële organisaties te testen op PFAS. Door het hele land kwamen verontruste mensen in de (lokale) media aan het woord, want vaak bleek er veel PFAS in de geteste eieren te zitten. Meestal hadden mensen geen idee hoe de PFAS in hun tuin terecht zijn gekomen.
Begin april kwam nieuws naar buiten vanuit onderzoek die een van deze commerciële organisaties heeft gedaan. Daaruit bleek dat hoe meer kippen vrij rondlopen, hoe meer PFAS ze in de eieren vonden. Uit eerder onderzoek in opdracht van de GGD ZHZ bleek ook dat wormen die kippen zelf uit de grond pikken een waarschijnlijke bron lijken.
RIVM
Ondertussen was ook het RIVM begonnen met een nieuw onderzoek en komt nu dus met een tussenrapport. Het RIVM heeft op 60 plekken in Nederland eieren van hobbykippen onderzocht. De uitkomsten lopen sterk uiteen: op sommige locaties waren de gehalten laag, maar op veel locaties ook hoog. Op 31 locaties krijg je al te veel PFAS binnen met 1 ei per week of minder. Op 9 locaties kunnen mensen elke week meer dan 4 eieren eten zonder te veel binnen te krijgen. De rest zit daartussenin.
Wat gebeurt er verder?
Eén van de vragen waar het onderzoek van RIVM nog geen antwoord op geeft, is wat de bron van de PFAS is. Hier wordt nog onderzoek naar gedaan.
Van der Vossen: “Als Voedingscentrum hopen wij dat we met het aanvullende onderzoek gerichtere adviezen kunnen geven. Want niemand met kippen wil eieren weggooien en of hun kippen de deur uit doen. Maar we hopen vooral dat de kern van het probleem kan worden aangepakt, zoals een Europees verbod op de hele groep van PFAS. Als PFAS niet meer of veel minder gebruikt worden in producten, dan zal dit uiteindelijk ervoor zorgen dat de consument minder binnenkrijgt. PFAS hoort gewoon niet thuis in ons milieu, dat moet voorkomen worden.”