Praktische tips voor koken op school

Als je gaat koken met leerlingen in het basisonderwijs of voortgezet onderwijs dan ben je misschien benieuwd hoe je dit kunt aanpakken. Wat is bijvoorbeeld een handige opzet voor de les? En waaraan kun je denken bij het voorbereiden? Bekijk de praktische tips op deze pagina.

Opzet van de les

Een kookles bestaat uit verschillende onderdelen. Zorg dat je voldoende tijd reserveert voor de uitleg of instructie en voor het opruimen na het koken. Dit is een voorbeeld-opzet voor een les van 55 minuten:

• Inleiding (5 minuten)
• Uitleg of instructie (5 minuten)
• Leerlingen aan de slag (30 minuten)
• Leerlingen laten opruimen (10 minuten)
• Afronding (5 minuten)

Heb je langer de tijd? Dan kun je ook kiezen voor een uitgebreidere uitleg, recepten die een langere bereidingstijd hebben of meer recepten. Ook kun je kiezen voor een uitgebreidere nabespreking bij de afronding van de les.

Je kunt ook een kok of gastdocent inschakelen voor het koken op school. Je kunt daarvoor een bijdrage aanvragen van Jong Leren Eten. Ook kan het handig zijn om hulpouders te vragen, met name in het basisonderwijs. Zij kunnen extra hulp en uitleg geven, maar ook helpen bij het verzamelen (en opruimen) van de spullen.

Voorbereiden van de les

• Zorg dat de ruimte waar je gaat koken schoon is.
• Zoek alle materialen van tevoren al bij elkaar die je nodig hebt om het recept te kunnen maken. Denk hierbij ook aan theedoeken, vaatdoekjes, handzeep en afwasmiddel.
• Zet de materialen en ingrediënten al klaar per tafel en per recept.
• Ga bewust om met hete ovens, platen, fornuizen en pannen met (gevaarlijk) keukenapparatuur. Werk snoeren netjes weg zodat niemand kan struikelen of omver trekken.
• Bedenk van te voren hoe je een les eventueel kunt versnellen als de tijd te snel gaat of juist vertragen als leerlingen sneller werken. Denk aan ingrediënten fijner laten snijden of water koken met een waterkoker.

• Neem met leerlingen de regels voor veiligheid en hygiëne door, bijvoorbeeld handen wassen, kruisbesmetting voorkomen etc. ( Bekijk daarvoor deze handige checklist)
• Leer ze te proeven 'als een kok' dus met lepeltje: niet likken aan bestek of ergens de vingers in steken.
• Verdeel de klas in groepjes.
• Zorg dat iedereen een taak heeft. Elke handeling uit het recept is een taak. Het lezen van het recept en de ingrediënten bij elkaar zoeken behoren ook bij de taken. Leerlingen kunnen ook in twee- of drietallen een taak uitvoeren.

Tijdens de les

• Leg kort uit wat er gemaakt gaat worden en wie wat gaat doen
• Laat de (basisschool)leerlingen eerst voelen/ruiken aan de ingrediënten.
• Laat de leerlingen ingrediënten als groente en fruit wassen.

• Laat (waar nodig) zien hoe kookhandelingen gedaan moeten worden (kneden, snijden, mixen).
• Moedig leerlingen aan alles zelf te doen (recept lezen, recept uitvoeren, afwegen, elkaar helpen, opruimen). Help alleen als je de les wilt versnellen of als de leerlingen heel jong zijn
• Proef aan het einde van de les samen met de leerlingen wat er is gemaakt.

Opruimen

Als je je leerlingen alles zelf op laat ruimen, houd er dan rekening mee dat dat veel tijd een begeleiding kost. Maak een duidelijke rolverdeling, benoem een leerling tot chef vloer, chef aanrecht, chef afwas, chef drogen. Reken daarnaast ook nog tijd om het achteraf nog de boel echt netjes te maken.

Checklist met regels in de keuken

Voor kinderen (basisonderwijs)

1. Handen wassen
2. Schorten aan
3. Niet aan scherpe messen zitten
4. Pas op met hete dingen
5. Zorg ervoor dat je stevig staat, zeker als je op een krukje staat
6. De keuken is geen plek om te spelen
7. Niet rennen in de keuken
8. Vraag hulp bij het verplaatsen van hete voorwerpen

Voor begeleiders (docent, hulpouders)

1. Zorg voor overzicht in de keuken
2. Wees je bewust van waar de messen liggen
3. Zet alles binnen handbereik
4. Zorg voor een EHBO-koffer binnen handbereik
5. Gebruik een opstapje voor kleine leerlingen
6. Én zet deze eerst stevig neer voor je begint
7. Let op het gevaar van keukenapparaten (werk snoeren netjes weg)
8. Maak leerlingenbewust van hete ovens, platen, fornuizen en pannen
9. Plaats stelen/handvatten van pannen naar achter
10. Zet benodigde apparaten aan de achterkant van keukenblad
11. Bewaar een blusdeken in de keuken

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met Jong Leren Eten en School of Food.