Dinsdag 19 september 2017 lanceerde het Vlaams Instituut Gezond Leven de nieuwe Voedingsdriehoek, de Vlaamse tegenhanger van de Schijf van Vijf. Opvallend aan de driehoek is dat hij volledig gekanteld is en dat er een dikke rode punt naast gekomen is. Die kanteling is symbolisch voor een kanteling in de voedingsvoorlichting, waarbij naast gezondheid nu ook duurzaamheid meegewogen wordt. Het is mooi dat na Zweden, Nederland, nu ook België deze transitie gemaakt heeft.
![]()
Het Instituut pleit voor een meer plantaardig voedingspatroon en het tegengaan van overconsumptie. Dat is beter voor de gezondheid, het milieu en draagt bij aan eerlijke handel en betere arbeidsomstandigheden. “Het grote gezondheidsvoordeel haal je uit de donkergroene zone met plantaardige voeding: groenten, fruit, volle granen, peulvruchten en in kleinere hoeveelheden ook noten en plantaardige olie.”
Dat duurzaamheid een belangrijke rol speelt blijkt wel uit het achtergronddocument wat ik ter inzage kreeg. Ik mocht het afgelopen jaar een kleine bijdrage leveren aan de totstandkoming van dit uitgebreide, onderbouwde document. De adviezen van de nieuwe driehoek zijn goed in lijn met de adviezen van het Voedingscentrum. Dat is niet verwonderlijk, want er is ook goed gekeken naar het werk van de Gezondheidsraad en de onderzoeken uit Nederland. De Vlamingen geven hier en daar een ander accent of een andere formulering. Een paar voorbeelden van hun duurzaamheidsadviezen:
- “Alles liefst zo weinig mogelijk bewerkt.” De Voedingsdriehoek raadt aan om erg bewerkte of ‘ultrabewerkte’ voeding zoveel mogelijk te vermijden (de rode bol). In de rode bol zitten energiedichte voedingsmiddelen (zoals de dag- en weekkeuzes bij de Schijf van Vijf) die een ‘hogere bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen leveren’ dan producten die weinig energie leveren, is het argument. In de Schijf van Vijf staan ook vooral verse en licht bewerkte producten.
- Gebruik het liefst lokale groenten en fruit: “Koop minder groenten die geteeld zijn in verwarmde kassen” en “Vermijd groenten en fruit die per vliegtuig vervoerd zijn.” Het Voedingscentrum is minder expliciet, maar adviseert wel op seizoen en herkomst te letten. De Vlamingen trekken, anders dan in Nederland, het advies voor regionale producten ook door naar andere productgroepen: vis, vlees, granen, noten en oliën.
- De driehoek zegt over alle dierlijke producten: Gebruik ze met mate als aanvulling op plantaardige producten. “Vis, yoghurt, melk, kaas, gevogelte en eieren hoef je niet te schrappen, maar: kleine porties volstaan.” Dat is wat sterker uitgedrukt dan in onze Schijf, maar wel in lijn van het Nederlandse advies om minder dierlijk, meer plantaardig te eten. Eet minder frequent vlees, is het nieuwe Vlaamse advies. “Beperk vlees bij voorkeur tot 4 dagen per week (en wanneer je vlees eet, eet het dan maximaal bij één maaltijd per dag) en minder vlees per keer.”
- Ook hebben ze net als in Nederland een nieuw advies over peulvruchten: “Vervang vlees dan minstens ook één keer – en bij voorkeur meerdere keren- per week door deze producten” (peulvruchten en producten op basis van soja).
Concluderend kan gezegd worden dat met de nieuwe voedingsdriehoek het Vlaams Instituut Gezond Leven de Vlaamse bevolking wil informeren over en motiveren tot een voedingspatroon dat niet alleen tot de beste gezondheidsuitkomsten leidt, maar ook een zo laag mogelijke milieudruk met zich meebrengt. Daar hebben ze een goed punt mee. Een echte kanteling ten opzichte van de oude driehoek, verpakt in een helder, eenvoudig beeld. Ik hoop dat, net als in Zweden, Nederland en nu ook België, veel andere (Europese) landen deze transitie volgen en daarmee een soortgelijk groen uitroepteken -want daar vind ik het op lijken- voor een duurzamer voedingspatroon maken!
Corné van Dooren, expert duurzaam eten, Voedingscentrum